Hôm nay,  

Vì Sao Bị Đau Lưng?

23/12/200000:00:00(Xem: 9966)
Dân sống tại Mỹ, khoảng 70 tới 90 phần trăm, bị bệnh đau lưng. Người nào cũng bị đau lưng ít ra đôi ba lần. Nếu đau lưng kéo dài hơn 3 tháng là đau kinh niên. Ở đây chúng ta chỉ nói vấn dề đau lưng cấp tính tức là trong khoảng thời gian ít hơn 3 tháng.

Tìm hiểu bệnh đau lưng:
Trước hết chúng ta biết rằng phần lưng dưới có 5 đốt xương, kiên kết với hệ thống gân, bắp thịt và mạch máu. Hệ thống lưng dưới có nhiệm vụ chống đỡ cơ thể, bảo vệ hệ thống thần kinh và gíúp cơ thể xoay trở.

Mỗi đốt xương lưng xen kẽ bằng điã xụn. Đằng sau, đốt xương sống nọ ráp đốt xương kia bằng những khớp xương (apophyseal joints). Xương sống cử động được là nhờ đĩa xụn đằng trước ép xuống và nhờ khớp xương (apophyseal joints)đằng sau giao động.

Gân nằm bao quanh xương lưng chống đỡ cho xương lưng.

Nhiều bắp thịt vây xung quanh chống giữ cho cột sống lưng vững vàng và cũng gíúp cho lưng xoay trở dễ dàng.

Sống lưng nằm đè lên xương chậu, và cũng giáp nối với xương chậu.

Giây thần kinh sống lưng và thần kinh tủy nằm trong ống xương sống. Giây thần kinh sống lưng chui qua những lỗ giữa 2 đốt xương lưng, bò ra ngoài, và được đặt tên tùy theo vị trí của mỗi sống lưng. Nhưng giây thần kinh quan trọng nhất-là thần kinh tọa do nhiều giây thần kinh sống lưng L4, L5, S1, S2 và S3 chập lại.

Khi bị đau lưng cấp tính, có thể đau từ nguồn gốc những giây gân hay những bắp thịt vây quanh sống lưng. Có thể đau từ những khớp xương nằm giữa 2 đốt xương lưng. Đau những cấu tạo của đốt xương sống, hay đau những giây thần kinh sống lưng, hoặc đau những bao phần mềm, vây xung quanh giây thần kinh. Đau lưng có thể do bắp thịt xung quanh cột sống bị dãn ra hay co lại, hay bị viêm, bị thương tích, hay bất cứ lý do nào chấn động hệ thống cột sống lưng. Đau lưng từng vùng khi bị kích động. Có thể là bắp thịt, giây gân, bao xung quanh giây thần kinh hay khớp xương lưng. Đau lưng chuyền xuống chân khi giây thần kinh tọa bị ép.

Những cơ nguyên đau lưng cấp tính:
Phần lớn là do chỗ bắp thịt, giây gân, điã xụn lòi ra, hay ống cột sống co nhỏ lại. Phong thấp khớp xương giữa những đốt xương lưng cũng làm đau lưng. Những trường hợp hiếm có và nguy hiểm như: bể xương sống lưng, ung thư, nhiễm trùng, hay hiện tượng đau phần đuôi tủy sống-cauda equina.

Đôi khi đau phần dưới lưng nhưng không thể kiếm được nguyên nhân.

Định bệnh:
Khám bệnh, thử nghiệm thần kinh, thí nghiệm máu, chụp hình và vài thử nghiệm khác như đo điện giây thần kinh (nerve conduction studies) và đo điện bắp thịt (electromyography) gíúp chẩn bệnh chính xác. Bệnh nhân có thể bị đau lưng cấp tính vì bị một trong những trường hợp sau đây:

. Phần lớn bị đau bắp thịt hay gân giãn ra (strain). Nói chung do những nguyên nhân như vì khiêng đồ nặng, lưng bị chẹo, hay thương tích. Phần lớn bệnh nhân ở tuổi từ 20 tới 50. Đau lưng cấp tính truyền từ lưng dưới tới đít, thường đau một bên. Cử động sẽ đau nhiều hơn. Nghỉ ngơi sẽ giảm đau. Đôi khi thử nghiệm đo điện thần kinh sẽ không thấy nguyên nhân. Nhưng khi ấn mạnh thấy đau từng vùng, bắp thịt như cứng lại.

. Điã xụn lòi ra, đụng vào giây thần kinh hay đụng vào giây gân nằm dọc sau cột sống lưng (posterior longitudinal ligament). Lưng đau chuyền xuống chân, chuyền xuống dưới đầu gối. Nếu nằm đưa chân lên cao làm căng giây thần kinh, sẽ làm đau lưng hơn. Điã xụn lưng lòi ra cũng làm đau lưng, thường ở tuổi từ 30 tới 50. Nhưng người già khi bị phong thấp, là đĩa xụn bị thoái hóa, cũng làm đau lưng.

. Ống xương lưng hẹp nhỏ lại do đĩa xụn giữa đốt xương lưng bị thoái hóa, hay đốt xương lưng mọc gai, hay phong thấp khớp xương nằm giữa đốt xương sống cũng làm đau lưng.

. Phong thấp (osteoarthritis) của người lớn tuổi làm đau lưng. Cử động lưng sẽ bị giới hạn và yếu đi. Khớp xưong lưng bị viêm cứng (ankylosing spondylitis) cũng gây đau lưng.

. Đau lưng cấp tính của phụ nữ có thể do nhiều nguyên nhân khác như: Bệnh liên hệ tử cung, ống dẫn trứng, buồng trứng. Cũng có khi do những loại bệnh như lạc màng trong tử cung (endometriosis), tử cung nằm không đúng chỗ, bướu tử cung, bướu buồng trứng hay ung thư buồng trứng, hay viêm bộ phận nằm vùng chậu (pelvic inflammatory disease).

. Đau lưng cấp tính có thể do đau thận hay nhiễm trùng thận. Cũng có thể do sạn thận. Có khi vừa đau lưng, vừa đau hông, hay truyền trước bụng hay háng. Có khi làm nóng, lạnh, ói mửa, đau đường tiểu.

. Phụ nữ trong lúc mang bầu (50 phần trăm) bị đau lưng, phần lớn liên hệ tới bắp thịt sống lưng hay bộ phận giây chằng xung quanh tử cung. Thường thì sau khi sanh xong sẽ hết đau lưng. Nhưng khoảng 10 phần trăm vẫn còn đau lưng sau khi sanh xong, đôi khi kéo dài tới một năm. Phụ nữ nếu đã từng bị đau lưng nhiều lần, khi có bầu dễ bị đau lưng cấp tính.

. (Đau lưng kinh niên không đề cập ở đây, nhưng cũng cần nhắc nhở những trường hợp như phong thấp, làm cứng lưng buổi sáng. Hay đau lưng do bệnh loãng xuơng phần lớn lúc đàn bà mãn kinh, hoặc bể xương lưng).

Điều trị:
Vấn đề điều trị đau lưng đặt trong 3 tiêu chuẩn: 1. làm giảm đau lưng, 2. giúp bệnh nhân trở lại cuộc sống bình thuờng, và 3. Giúp bệnh nhân khỏi bị đau lưng trở lại.

Điều trị đau lưng gồm có:
. Khuyên nhủ, chỉ dẫn cho bệnh nhân thường xuyên.
. Thay đổi hoạt dộng hằng ngày.
. Bảo vệ cột sống lưng.
. Đắp nước nóng hay đá lạnh, hay vật lý trị liệu.
. Tập thể dục.
. Uống thuốc giảm đau.
. Uống thuốc làm bắp thịt mềm dãn.
. Bệnh nhân nằm nghỉ ngơi, nhưng đừng lâu quá 2-4 ngày.
. Nếu đau lưng cấp tính kéo dài quá 4-6 tuần lễ thì cần tìm hiểu thêm và cần sáng tỏ hơn vấn đề định bệnh. Cũng cần tìm hiểu thêm nếu có vấn đề tâm bệnh hay tâm lý. Bệnh nhân cần gặp bác sĩ chuyên môn về xương (orthopedics) hay thần kinh (Neurology) để truy tầm và định bệnh cho chính xác.
. Trong trường hợp đau lưng cấp tính phức tạp, nhất là khi có liên hệ tới hệ thống thần kinh hay đau phần đuôi tủy sống (cauda equina syndrome). Tất nhiên phải do bác sĩ chuyên môn (orthopedics hay neurosurgery) chẩn bệnh.

Tóm lại, đau lưng cấp tính có thể chữa trị bằng nhiều phương pháp nội, ngoại khoa. Phần lớn bệnh sẽ thuyên giảm. Nhưng trong trường hợp phức tạp, đau mãi mà không hết, hay đau trở đi trở lại, cần phải cẩn thận hơn trong vấn đề định bệnh và phải gặp bác sĩ chuyên môn (orthopedics hay neurology).

Vài lời khuyên cho bệnh nhân đau lưng:
. Cần giảm cân lượng nếu bị mập.
. Nằm ngủ nghiêng một bên, gối thấp, không nằm sấp. Nếu phải nằm ngửa thì kê gối dưới chân.
. Không cúi xuống, không khom lưng, không khiêng đồ nặng.
. Lúc đang làm, thỉnh thoảng nghỉ ngơi, vuôn vai. Đi lòng vòng chút đỉnh, nếu phải ngồi lâu hay phải đứng lâu.
. Đeo nịt lưng để bảo vệ lưng.
. Tập thể dục để giảm đau lưng.

(Ghi chú: bài này viết với mục đích nâng cao kiến thức, không dùng để tự trị liệu. Nếu bạn có thắc mắc về vấn đề sức khỏe hay thuốc men, xin hỏi bác sĩ gia đình).

Bác sĩ Trần Mạnh Ngô, M.D., Ph.D., FAAFP; E-mail: [email protected] ; Điện thoại: (714) 547-3915.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước2345678Trang sauTrang cuối

Salmonella lại hoành hành. Vào đầu tháng 12, các cửa hàng thực phẩm trên khắp Hoa Kỳ đã thu hồi dưa vàng (cantaloupes) sau khi người ta phát hiện ra rằng cả trái nguyên và loại cắt sẵn đều bị nhiễm khuẩn Salmonella ở 34 tiểu bang – và đã gây ra hai trường hợp tử vong. Dưa cantaloupes nhiễm salmonella cũng được phát hiện ở Canada, các viên chức y tế công cộng cũng ra lệnh thu hồi loại trái cây này.

Mỗi ngày, cơ thể chúng ta đều đối mặt với rất nhiều kẻ xâm nhập tiềm ẩn, đặc biệt là trong mùa lạnh và ở những vùng khí hậu lạnh. Những vi sinh vật này, được gọi là các tác nhân gây bệnh (hay mầm bệnh), xuất hiện dưới nhiều hình thức như vi-rút, vi khuẩn, ký sinh trùng và nấm. Hệ thống miễn dịch của cơ thể thiết lập nhiều tuyến phòng thủ để chống lại chúng. Và đây là cách hệ thống đa tầng này hoạt động.

Vào ngày Chủ Nhật 7 tháng 12 2023, tại Trung Tâm Thực Hành Chánh Niệm Nam Cali (MPC), Tiến Sĩ Giáo Dục Bạch Xuân Phẻ đã có buổi chia sẻ về cách hướng dẫn cho các em tuổi teen thực hành chánh niệm. Cùng tham dự buổi chia sẻ còn có chị Chơn Nguyên, y tá của Học Khu Centralia (Buena Park), huynh trưởng Gia Đình Phật Tử, nhiều bậc phụ huynh có con em đang ở tuổi teen, tăng thân Xóm Dừa, Nụ Hồng…

Thuốc diệt siêu vi (Antiviral drugs) thường được coi là một phát minh của thế kỷ 20. Nhưng một nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra một điều bất ngờ trong hệ thống miễn dịch của chúng ta: Nó có thể tự mình tổng hợp các phân tử diệt siêu vi (antiviral) để phản ứng chống lại sự lây nhiễm của vi rút. Nhóm nghiên cứu đã tìm hiểu về một loại protein tạo ra các phân tử diệt siêu vi tự nhiên. Khác xa với phát minh hiện đại của nhân loại, tự nhiên đã tiến hóa các tế bào tiến hóa để tạo ra “loại thuốc” của riêng chúng – biện pháp phòng vệ xa xưa nhất để chống lại virus.

Trí tuệ nhân tạo / AI (Artificial Intelligence) gần đây được nhắc đến rất nhiều không những trong giới công nghệ máy tính mà cả trong các môi trường chính trị, kinh tế, xã hội vì tác dụng tiềm năng của nó trên mọi lãnh vực của đời sống con người. Riêng trong lãnh vực y học, AI đã và đang có những bước tiến đáng kể. AI đang được sử dụng để cải thiện kết quả của bệnh nhân, giảm chi phí và tăng hiệu quả trong chăm sóc sức khỏe, có khả năng cách mạng hóa y học bằng cách cung cấp các chẩn đoán chính xác hơn, kế hoạch điều trị cá nhân hóa và cải thiện việc chăm sóc bệnh nhân.

Cũng giống như một cuốn từ điển vật lý, ‘cuốn từ điển’ trong đầu của chúng ta cũng chứa thông tin về các từ, bao gồm các chữ cái, âm thanh và ý nghĩa hoặc ngữ nghĩa của từ, cũng như thông tin về các thành phần câu cú và cách ghép các từ lại với nhau để tạo thành các câu đúng ngữ pháp. ‘Cuốn từ điển’ đó còn là một cuốn từ điển các từ ngữ đồng nghĩa. Nó có thể giúp chúng ta kết nối các từ ngữ và xem chúng giống nhau về ý nghĩa, âm thanh hoặc chính tả như thế nào.

Vừa mới mua một thùng raspberry hôm qua, mà hôm nay chúng bắt đầu trông hơi…mốc lên rồi. Mà mang bỏ hết thì tiếc đứt ruột – hay là chỉ lấy những trái bị mốc bỏ ra là được? Không ít người sẽ quyết định như vậy. Tưởng chừng như vô hại, nhưng nấm mốc trên thực phẩm có thể gây ra nhiều vấn đề, từ chứng khó tiêu cho đến những tình huống nghiêm trọng nhất như tổn thương thận hoặc thậm chí là ung thư.

Các cơ quan y tế Trung Quốc tuần qua cho biết họ chưa phát hiện bất kỳ mầm bệnh bất thường hoặc chủng vi-rút mới nào sau khi Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) yêu cầu cung cấp thông tin về các đợt bùng phát bịnh hô hấp. WHO đã yêu cầu Trung Quốc cung cấp thêm thông tin chi tiết sau khi các tổ chức như Program for Monitoring Emerging Diseases (ProMED) báo cáo về các trường hợp viêm phổi chưa được chẩn đoán ở trẻ em ở miền bắc Trung Quốc.

Nghệ (turmeric) là một loài thực vật có hoa thuộc họ gừng. Từ lâu, nghệ đã được đánh giá cao trong nền y khoa cổ Ayurvedic ở Ấn Độ nhờ đặc tính chống viêm. Với ẩm thực Châu Á, nghệ cũng được ưa thích bởi hương vị và màu sắc của nó. Trong tiếng Hindi, nghệ được gọi là Haldi, có nguồn gốc từ tiếng Phạn có nghĩa là “màu vàng.” Nhưng đối với hàng triệu người Nam Á thường xuyên sử dụng nghệ, màu vàng rực rỡ của nghệ có thể khiến họ mất mạng.

Thời gian Mở Ghi Danh Medicare (Open Enrollment) đang diễn ra. Chúng tôi đã chọn một số câu hỏi về chủ đề này và muốn chia sẻ thông tin trong chuyên mục của tháng này. Chúng tôi đã thêm một câu hỏi để giải quyết rõ ràng hơn những lĩnh vực mà nhiều người còn nhầm lẫn về vắc xin ngừa COVID-19. Nếu quý vị có thêm câu hỏi về Medicare, Medicaid, thị trường bảo hiểm Y tế theo đạo luật chăm sóc giá cả phải chăng, phúc lợi hưu trí an sinh xã hội, thu nhập an sinh bổ sung hoặc tiêm chủng ngừa COVID/cúm, quý vị có thể liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay bằng 3 cách:
Trang đầuTrang trước2345678Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.