AR-15 là một trong những loại súng phổ biến nhất - và có mặt khắp nơi - ở Mỹ, với gần 25 triệu khẩu trong tay người dân. Photo istock.com.
Hình ảnh của súng trường bán tự động AR-15 xuất hiện khắp nơi trong đời sống công cộng của nước Mỹ: các nghị sĩ Cộng hòa đeo những chiếc huy hiệu hình AR-15. Cờ Liên minh bay với hình bóng của một khẩu AR-15 và dòng chữ "come and take it" bên ngoài Điện Capitol trong cuộc bạo loạn ngày 6 tháng 1. Chúng cũng được sử dụng để kêu gọi các biện pháp an toàn súng nghiêm ngặt hơn.
Vào thứ Bảy vừa qua, khẩu AR-15 xuất hiện trên chính trường Mỹ theo một cách khác – là vũ khí được sử dụng trong vụ ám sát cựu tổng thống Donald Trump.
Cameron McWhirter, một nhà báo và đồng tác giả của cuốn sách Súng của Nước Mỹ: Câu chuyện có thật về AR-15 đã nói với tạp chí Guardian vào thứ Hai. "Khẩu súng mà đảng của ông ấy từng vận động quảng bá cho nó, vừa được ai đó dùng nhắm giết ông ấy. Liệu điều này có thay đổi mọi thứ không? Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều đang tự hỏi."
AR-15 là một vũ khí chiến tranh, được thiết kế nhẹ hơn, dễ bắn và mang theo trên chiến trường. Nó cũng là một biểu tượng trung tâm trong cuộc tranh luận về súng ở Mỹ, một biểu tượng văn hóa và chính trị mạnh mẽ được cả phe hữu và tả sử dụng. Liệu nỗ lực ám sát Trump có thay đổi cách nhìn về nó?
"Sự việc vừa qua đặt mọi thứ vào tình trạng bấp bênh," McWhirter nói. "Cuộc tranh luận về súng không chi phối cuộc đua tổng thống. Nhưng cuộc khủng hoảng mới nhất này đưa vấn đề trở lại vị trí hàng đầu."
AR-15 là gì?
AR-15 là một trong những loại súng phổ biến nhất - và có mặt khắp nơi - ở Mỹ, với gần 25 triệu khẩu trong tay người dân, theo McWhirter.
Đây là khẩu súng được sử dụng trong các vụ xả súng hàng loạt gây chú ý cao, bao gồm vụ xả súng tại trường học Uvalde, Texas, năm 2022, vụ xả súng tại trường trung học Parkland, Florida, năm 2018, vụ xả súng tại lễ hội âm nhạc Las Vegas năm 2017, vụ xả súng tại hộp đêm Orlando năm 2016 và vụ xả súng tại trường tiểu học Newtown, Connecticut, năm 2012.
McWhirter cho biết động lực để ông và đồng tác giả Zusha Elinson, cả hai đều là phóng viên của Wall Street Journal, viết cuốn sách của họ là việc AR-15 được sử dụng nhiều lần trong các hành vi bạo lực này. "Chúng tôi đang đưa tin về các vụ xả súng hàng loạt, và ngay khi nghe tin về một vụ xả súng mới xảy ra, chúng tôi sẽ nhắn tin cho nhau, 'Có phải AR-15 không?'" ông nói. "Câu trả lời thường là 'phải'."
Nguồn gốc của loại vũ khí giết người này có thể được bắt nguồn từ những năm 1950, khi một cựu Thủy quân lục chiến tên Eugene Stoner tìm cách thiết kế một khẩu súng trường nhẹ, dễ bắn cho quân đội Mỹ để chống lại các chiến binh du kích được trang bị AK-47.
Elinson nói: "Kết quả cuối cùng là một khẩu súng có thể bắn rất nhiều viên đạn rất nhanh, cực kỳ dễ bắn và giữ thẳng mục tiêu. Và đó chính là thứ mà một số người trong quân đội mong muốn."
Cuối cùng, công ty súng Colt bắt đầu bán phiên bản dân dụng.
Vì sao AR-15 trở nên phổ biến và xuất hiện ở khắp nơi?
AR-15 được hợp pháp trên tất cả 50 tiểu bang. (Một số tiểu bang, bao gồm California, có luật hạn chế về kích thước băng đạn và các bộ phận lắp ráp thêm cho súng.) "Rất dễ dàng để mua một khẩu AR-15 ở đất nước này," McWhirter nói.
Theo Elinson, sự phổ biến của AR-15 là một "tai nạn chính trị". Tỷ lệ tội phạm cao trong những năm 80 và 90 đã châm ngòi cho một phong trào chống lại loại súng bán tự động kiểu quân đội này, và vào năm 1994, Tổng thống Bill Clinton đã ký lệnh Cấm Vũ khí Tấn Công liên bang, với sự ủng hộ của cả hai đảng.
Elinson nói lệnh cấm này có tác dụng nghịch lý là nâng cao vị thế của AR-15: "Nó trở thành một ranh giới, một biểu tượng của quyền sử dụng súng và nó đã thu hút rất nhiều người đến với súng."
Vào năm 2004, Quốc hội do Đảng Cộng hòa lãnh đạo đã cho phép lệnh cấm vũ khí tấn công mãn hạn. McWhirter nói với The Guardian vào năm ngoái: "Ngay sau đó, nhiều nhà sản xuất súng lớn đã từng chống lại chúng đã tham gia bảo vệ nó, vì lợi nhuận quá hấp dẫn. AR-15 dễ sản xuất và có thể tăng giảm sản lượng rất nhanh. Tất cả những điều này đều rất hấp dẫn. Đồng thời, cả hai điều này cùng xuất hiện với khía cạnh quân sự hấp dẫn nhân danh 'cuộc chiến chống khủng bố' để đẩy doanh số bán AR-15 lên cao."
Ba mươi năm sau lệnh cấm vũ khí tấn công của liên bang, AR-15 vẫn tiếp tục là một biểu tượng văn hóa và chính trị mạnh mẽ ở trung tâm của các cuộc chiến chính trị về an toàn súng và quyền sở hữu súng.
"AR-15 là một khẩu súng mang tính biểu tượng mà mọi người ở Mỹ đều muốn tranh giành," McWhirter nói. "Khẩu súng này đã trở thành biểu tượng của phong trào quyền sở hữu súng. Đồng thời, nó cũng trở thành biểu tượng của những người kêu gọi luật súng nghiêm ngặt hơn chống những điều tồi tệ đã xảy ra ở Mỹ liên quan đến súng."
Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
McWhirter cho biết vụ ám sát bất thành nhắm vào Trump cuối tuần qua chắc chắn sẽ đưa cuộc tranh luận về súng trở lại trong cuộc đua tổng thống, mặc dù chưa rõ kết quả sẽ như thế nào.
Liệu Đảng Cộng hòa có từ bỏ AR-15 như một biểu tượng chính trị và gỡ bỏ vũ khí tấn công?
Các nỗ lực ám sát trước đây đã dẫn đến luật về súng. Sau vụ ám sát bất thành Ronald Reagan vào năm 1981, Quốc hội đã thông qua Đạo luật Phòng chống Bạo lực Súng ngắn Brady - được đặt theo tên của nhân viên James Brady, người cũng bị bắn - yêu cầu kiểm tra lý lịch và áp dụng thời gian chờ 5 ngày khi mua súng.
Nhưng điều đó không có nghĩa là nó sẽ xảy ra lần nữa trong thời gian này, McWhirter nói.
"Cựu Tổng thống Trump suýt chết vào thứ Bảy," ông nói. "Đó nên là một khoảnh khắc, bất kể quan điểm chính trị của bạn thế nào. Chúng ta đang đi về đâu với tư cách là một quốc gia và chúng ta nên làm gì để có một nơi sinh sống tốt đẹp hơn, an toàn hơn?'"
"Một trong những điều chúng ta sẽ phải vật lộn với, bên cạnh sự chia rẽ chính trị, là sự phổ biến của súng."
VB biên dịch
Nguồn: Tạp chí The Guardian: What is an AR-15 and how did it become so popular and ubiquitous?
Gửi ý kiến của bạn
