Tổ Chức Xã Hội Dân Sự Việt Nam & Các Dự Án Cộng Đồng Thiết Thực

Giữa tiết trời mùa đông Đông Kinh, mà vẫn Thật sự ấm cúng, thật sự chuyên nghiệp, và đặc biệt là chương trình quá ý nghĩa . [...] Sau buổi gặp gỡ này, thấy những cô bác anh chị, kể cả những đứa em dù tuổi đời còn rất trẻ nhưng những ưu tư trăn trở, những nhiệt huyết đóng góp cho cộng đồng cho lúc nào cũng tràn đầy, bản thân mình tin và hy vọng rằng rồi một ngày không xa, cộng đồng người Việt tại Nhật Bản sẽ dần ổn định, vững mạnh, và phát triển.“ Phu Luu, Osaka

 

Vào hai ngày 8 và 9 tháng 12 2023 tại Tokyo Nhật Bản, tổ chức Rise (https://www.vietnamrise.org/)  đã tổ chức sự kiện phong trào dân sự SMF 2023 (Social Movement Festival) dành cho các tổ chức xã hội dân sự tại Việt Nam. Điểm nhấn quan trọng của đại hội là Điểm Giao Lưu Sáng Kiến, được tổ chức dưới hình thức hội thảo qua zoom. Tại đây, những nhóm hoạt động dân sự trong nước đã giới thiệu một số dự án của mình để kêu gọi sự hỗ trợ của các nhà tài trợ. Rise cũng trao hai giải thưởng cho hai dự án được đánh giá cao nhất.

Các tổ chức xã hội dân sự phi lợi nhuận đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động xã hội tại các quốc gia. Một nước giàu có như nước Mỹ cũng cần có sự góp sức từ các tổ chức dân sự để giải quyết nhiều vấn đề trong xã hội. Ở một quốc gia còn đang phát triển như Việt Nam, các tổ chức dân sự thường có vai trò quan trọng hơn trong vấn đề công tác xã hội. Tuy nhiên, sự nghi ngại của chính quyền đã khiến phong trào xã hội dân sự Việt Nam chưa phát triển đúng mức.

Có 10 dự án xã hội được giới thiệu tại hội thảo Điểm Giao Lưu Sáng Kiến. Nhận xét đầu tiên là hầu hết các dự án này đều được thực hiện bởi các nhóm trẻ, có khả năng sáng tạo, có tấm lòng đối với những vấn đề tồn tại trong xã hội Việt Nam. Các bạn trẻ khi trình bày những dự án cho thấy tầm nhìn xã hội khá sâu sắc của mình. Những dự án này cũng cho thấy một số thực tế trong xã hội Việt Nam hiện tại.

Trong 10 dự án, có đến 4 dự án liên quan đến sự hỗ trợ cho cộng đồng LGBT trong nước. Điều này chứng tỏ cộng đồng LGBT tại Việt Nam hiện nay đã mạnh dạn lên tiếng trong xã hội nhiều hơn. Trước đây, những người đồng tính thường bị xã hội kỳ thị, chế diễu, cho nên họ sống khép kín, nhiều mặc cảm. Nhiều tổ chức dân sự xã hội do chính những người LGBT thành lập, trở thành tiếng nói, bảo vệ quyền bình đẳng cho cộng đồng người đồng tính.

“Trường Học Cầu Vồng” là một dự án về cộng đồng LGBT được ban tổ chức Rise trao giải thưởng trong năm nay. Tại buổi hội thảo, người đại diện trình bày dự án rất thuyết phục, với tính thực tế cao, mục tiêu rõ ràng và khả thi. Anh cho biết trước đây từng là một sinh viên y khoa của một trường đại học tỉnh A (dấu tên vì lý do bảo mật cho người tham gia buổi hội thảo), từng phải sống khép kín vì là người đồng tính nam. Năm 2019, anh phát hiện mình bị nhiễm HIV, được điều trị đến nay đã hơn 4 năm, và sức khỏe hiện tại tốt. Từ đó, anh luôn tìm cách hỗ trợ các bạn đồng tính nam thông qua việc phát hiện và điều trị bệnh sớm, cũng như chia sẻ kiến thức về an toàn tình dục. Với dự án Trường Học Cầu Vồng, anh mong muốn giúp đỡ cộng đồng LGBT ở mức độ lớn hơn, lâu dài hơn.

Dự án Trường Học Cầu Vồng có mục đích truyền thông giáo dục sức khỏe về đa dạng giới, bình đẳng giới, an toàn tình dục, được thực hiện tại các trường đại học, cao đẳng ở tỉnh A. Những nhóm người mà dự án hướng tới bao gồm các sinh viên đồng tính nam tại các trường đại học, cao đẳng trong tỉnh (ước tính tiếp cận khoảng 100 người). Đây là nhóm có nguy cơ nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục cao, nhưng phần lớn không có kiến thức về an toàn tình dục. Dự án còn nhắm đến việc phổ biến thông tin đến với các sinh viên khác có nhu cầu tìm hiểu về đa dạng giới, bình đẳng giới (ước tính 200 người); các giáo viên, thầy cô tham gia dự án tại các trường trong tỉnh.

 

Trong năm 2024, dự án đặt mục tiêu diễn ra tại ít nhất năm trường học trong tỉnh A. Trên 300 sinh viên sẽ được trang bị kiến thức về đa dạng giới, bình đẳng giới. Dự án hy vọng có ít nhất một câu lạc bộ Đa Sắc được thành lập và duy trì hoạt động bền vững tại một trường. Dự án sẽ soạn thảo một bộ tài liệu giảng dạy về chủ đề này được các thầy cô biên soạn, sau đó tìm cách hợp tác với nhà trường để phổ biến chính thức.

Bên cạnh các dự án liên quan đến cộng đồng LGBT, một số dự án liên quan đến cộng đồng người khuyết tật, nâng cao trình độ dân trí cho mọi tầng lớp cũng được trình bày. Dự án thứ hai cũng được ban tổ chức trao giải thưởng mang tên “Tiếng Anh Cộng Đồng”. Mục đích của dự án này là dạy tiếng Anh miễn phí cho mọi người Việt có nhu cầu, cũng như mở rộng mô hình tự học & dạy lại tiếng Anh đi khắp Việt Nam. Đặc điểm của dự án này có tính thực tiễn, thu hút được sự hưởng ứng của nhiều cá nhân và tổ chức tại địa phương. Qua hai năm hoạt động thử nghiệm, nhóm đã nhận số tiền tài trợ 200 triệu VNĐ từ các mạnh thường quân ở địa phương. Những thành tựu đạt được sau hai năm cũng rất đáng khích lệ: 28 khóa học online được tổ chức; 2,500 người ghi danh học; 2,000 có thể sử dụng tiếng Anh ở mức độ cơ bản nhất. Sau những khóa học, một số học viên tình nguyện trở thành những giáo viên trong tương lai.

Một điểm đáng khen nữa của dự án “Tiếng Anh Cộng Đồng” là có cách điều hành, tổ chức mang tính nhân văn cao. Nhóm cho biết học hỏi được nhiều điều hay từ Sư Ông Thích Nhất Hạnh, cho nên đưa một số khái niệm nhân bản của tổ chức Làng Mai vào việc điều hành dự án. Thí dụ như “vòng tròn đệ nhị thân”, theo đó những người tham gia dự án chăm sóc lẫn nhau theo mô hình vòng tròn. Hay là “đội ngũ lục hòa”, theo đó những thành viên gắn kết với nhau theo các giá trị hòa hợp của một tập thể Phật Giáo.

Nếu nhận được nhiều hơn nữa sự khuyến khích từ chính quyền Việt Nam, sự hỗ trợ của các tổ chức, cá nhân tại địa phương, các tổ chức xã hội dân sự Việt Nam sẽ có một vai trò lớn hơn, đóng góp nhiều hơn cho xã hội.

Các cá nhân, đoàn thể có quan tâm đến việc hỗ trợ cho các dự án, có thể liên lạc với tổ chức Rise qua trang mạng https://www.vietnamrise.org/