Hôm nay,  

Dáng mỏng

17/02/202409:45:00(Xem: 3134)
Truyện

istockphoto-176590263-1024x1024
Em phơi dáng mỏng như là gió
Tôi thả hồn phơi trên ngọn cây.
(Hoàng Gỗ Quý)

 

 

Ngạc gặp chị Hoán cách đây một năm. Như vậy cũng lâu rồi.
    Từ ngày May về sống với anh. May và Ngạc là cặp đôi trùng phùng do dây tơ hồng nào đâu định liệu, kết lại thành keo dán với nhau. Ơ, có ai biết thời này là thời đại nào rồi, mà hai người tự thề non hẹn biển, kết nối, giao ước sống đời, mà chưa tỏ tường biết rõ mặt nhau. May giới thiệu mình qua điện thoại (thiệt hay giả cũng chẳng biết đâu mà mò). Em không đẹp, chỉ nhìn tàm tạm, bắt mắt với người này nhưng không bắt mắt với người kia. Em chỉ được nước da trắng thôi.
    Ngạc vui vẻ trả lời. Anh không cần gì cả, em chừng ấy tuổi, là chúng mình đẹp đôi quá rồi. Với anh, con gái chỉ cần nước da trắng. Ngạc định nói thêm, con gái, đàn bà, như người ta thường nói, nhất da, nhì dáng. Em có làn da đẹp là tuyệt rồi. Nhưng anh dừng lại ở đó, không nói thêm.
    Thế là May  – cô cũng tin chàng, một niềm tin vô cớ (nếu chàng là Sở Khanh thì sao?) Sau này, May nói, là do duyên phận.
    Nàng chỉ xách một cái valy nhỏ đựng áo quần, lên máy bay bay từ một tiểu bang heo hút, xa xôi, về sống với Ngạc, với niềm tin sắt đá, những lời hứa hẹn của Ngạc qua điện thoại. Em về đây sống với anh đi, anh ở một mình trong căn apartement rộng quá. Và Ngạc tiếp tục phủ dụ, như con gà trống, gáy lên những tiếng ó o, rồi chân cào đất, xù lông xù cánh, đợi nàng gà nào xề tới gần, là nhảy lên trên lưng. Đạp.
    Nói vậy cũng hơi quá, nhưng thực chất, Ngạc vừa qua một trận thất tình kinh thiên động địa. Vì thất tình nên anh thấy trước mặt anh một khoảng trống lớn, và anh cần lấp cái khoảng trống đó. Trên chiếc giường King size hàng đêm, một mình, anh thấy rộng mênh mông và lạnh. Nhiều lúc anh giật mình hoảng hốt. Hay trên chiếc xe anh chạy còn trống chỗ bên kia, nơi mà ngày trước lúc nào cũng có Phu ngồi, nàng ti toe nói đủ chuyện, từ trời mưa, trời nắng, nàng nọ, nàng kia, ở tiệm tóc của nàng. Bây giờ Phu bỏ đi, Ngạc thấy trống, nên cần kiếm người thay thế, điền khuyết vào.
    Chàng rất thật lòng.
    Buổi đón May ở phi trường, cũng buồn cười hết mức. Ngạc cứ nghĩ chuyện như đi chơi, chuyện khơi khơi, như đưa đón một người bạn trai từ xa về. Cảm giác hồi hộp, như chờ một người yêu, một tình yêu đến, không có. Có lẽ tim anh chai lì hay sao! Hay là May chưa đủ "đô" để cho anh có những rung cảm hồi hộp. Bởi vì May chưa "tượng hình, tượng bóng" trong Ngạc một điều gì, chỉ nghe giọng nhau qua điện thoại. Mà May cũng ít nói, cũng chỉ quanh đi quẩn lại những chuyện cũ xì, đã lặp lại với chàng ít nhất cũng ba, bốn lần. Con Thi, em của em, nó có tiệm tóc  trong Mall. Ngày ngày em ra đó coi thu tiền khách, mà em không thích lắm. Ở đây toàn Mỹ đen và Mễ, kiếm một người đồng hương đỏ con mắt ra, anh à. Ngạc lim dim mắt như ngủ, cái điện thoại sắp rớt khỏi tay. Cứ như vậy, câu chuyện của hai người nhạt phèo. Nhạt phèo nhưng không có, không được. Ba tuần như vậy, đến tuần thứ tư, May chịu xách va ly "tới nơi anh ở."
    Ngạc nghĩ, May cũng thật liều. Trên bốn mươi mà chưa có cuộc tình nào, theo nàng kể, Ngạc không biết nàng quá kén chọn hay là ế. Chuyện đó với anh đâu có quan trọng gì, vì anh đang cần một người đàn bà trên trung bình chút xíu, để trám vào khoảng trống thôi mà. Mà anh cũng thành thật, tự nguyện hết lòng. Anh nhất quyết không có âm mưu phá hại đời con gái của bất cứ ai. Anh không có dụng ý gì về việc lợi dụng "chuyện kia", mà theo nàng thề sống thề chết, là em trên bốn mươi, chưa có cuộc tình nào vắt vai (dù cũng có ít nhất bốn, năm người đàn ông theo đuổi, nhưng em không đáp lại), nên vẫn còn gin đó anh. Thế đó, cho nên Ngạc quyết "giữ" cho nàng. Còn May thì, nàng nói dè chừng, như một câu hát, "anh chưa...(yêu em), thì chưa động phòng", nhe.
    Ngạc trả lời chắc như đinh đóng cột:
    – Ừ, anh hứa với em.
    Anh đón nàng ở phi trường như đón một người bạn trai, không hồi hộp xúc động gì lắm. Nàng kéo lê chiếc valy nhỏ, chỉ chứa khoảng mười bộ quần áo, kể cả đồ ngủ, đồ bận trong nhà và một số nội y.
    Ngạc giành lấy va ly, để anh kéo cho. Ngạc cầm cán valy đẩy theo mình, thấy nhẹ hèo. Nàng không mang theo đồ nhiều thật.
    Vậy mà hai người sống với nhau cũng hai năm. Nàng đã là hình bóng che lấp hình bóng Phu. Ngạc tự nhủ với lòng như thế. Thế là được rồi. Mình hạnh phúc quá rồi. Hạnh phúc trời cho. Mình chỉ cần một người như May.
    Đêm đầu tiên, Ngạc để cho nàng ngủ yên vì biết nàng đi máy bay mệt...Và những đêm sau, hai người như hai người bạn, nằm nói chuyện trên trời dưới đất, đến khi ngủ quên lúc nào không hay. Chàng không động tịnh, nàng cũng không mở lòng, nên chuyện suôn sẻ đến mười ngày.
Đến ngày thứ mười một thì Ngạc lo sợ thật lòng, nếu không động tĩnh, không đòi hỏi chút gì thì nàng sẽ nghĩ mình là gay mất. Nên chàng ôm May và ướm lòng. Cuộc chinh phục rất khó khăn nhưng kết quả cũng như ý, là nàng có đau chút xíu, có chút máu tươi, nhưng thấy nét mặt nàng phấn kích rõ ràng. Ngạc dụi đầu vào thân hình May, nói lại lời của May lần trước, khi nàng nói qua điện thoại, "Anh yêu em rồi đó May, em cho anh... động phòng, nhe."
    Nhiều lúc anh cảm động vì sự chân tình của May, nàng nằm bên anh hàng đêm, nhẹ nhàng, không cựa quậy, không quá vồn vã đòi hỏi. Ngạc nhiều khi nhìn May ngủ, anh không nghĩ là anh đã chiếm được lòng tin của nàng dễ dàng như vậy. Anh thấy thương nàng. Những lần như thế anh thường choàng tay qua tóc, qua đầu, hôn lên trán nàng, rồi buông ra, cho May ngủ yên.
 
*
 
Cho đến một hôm, May nói:
    – Anh à. Hôm nào rảnh, anh chở em đến thăm chị Hoán nhe. Chị Hoán là bà con họ xa với em, cũng ở thành phố này. Chị mới liên lạc với em. Đây là địa chỉ của chỉ.
    Ngạc trả lời với giọng ầu ơ:
    – Ừ, để hôm nào rảnh.
    Thế là lần đầu anh gặp chị Hoán, cũng cách đây một năm.
    Lần đó, Ngạc chở May đến nhà chị Hoán theo địa chỉ chị cho May. Chị qua đây cũng 3 năm, sống với chồng. Anh Phước từ trại cải tạo về, không còn ai, ảnh gặp chị một buổi sáng, khi chị đang lang thang ngoài bãi biển. Thế là ảnh kết chị. Và chị cũng muốn qua Mỹ, vì lúc này chương trình HO đang rộ lên, nên chị chấp nhận, dù tuổi tác có chênh lệch. Nhưng mà thôi, mình cũng già, đập ra hột rồi chứ còn trẻ trung gì cho cam.
    Lần đó chị đi theo ảnh không được, vì ảnh còn 3 đứa con và một bà vợ ngoại tình đang còn trong hôn thú. Phải hai mươi năm sau chị mới ra đi được, khi anh Phước li dị với người vợ cũ và bảo lãnh chị qua.
    Chị Hoán đón cặp đôi Ngạc May rất vồn vã. Lần đầu tiên gặp chị, Ngạc xưng em với chị, theo như May, nhưng Ngạc biết mình lớn hơn chị Hoán cũng 4, 5 tuổi. Chị Hoán dẫn May đi khắp khu vườn trồng rau của chị. Chị huyên thuyên nói chuyện với May, tay thì hái những lá rau tươi bỏ vào bao, cho May mang về nhà ăn. Chị nói, qua đây chị buồn lắm, suốt ngày cứ lẫn quẩn ở nhà. Anh Phước cũng... già rồi, nên ảnh chậm chạp, không chở chị đi chơi xa được.
    May nói:
    – Chị có khu vườn rau thế này làm bạn thì tốt quá rồi.
    Chị Hoán:
    – Em nói cũng đúng, nhưng rau đâu phải là người, chị cần có tiếng nói, tiếng người.
    Anh Phước nói chuyện với Ngạc. Anh kể những ngày ở trong quân đội, rồi những ngày ở trại cải tạo. Nhìn anh Phước, tóc đã bạc trắng, dáng đi chậm chạp, Ngạc tự nhiên thấy thương chị Hoán. Chị còn trẻ quá. Chị có dáng mảnh khảnh, với vòng eo rất thon và cặp chân dài. Cặp đùi với chiếc quần thun bó sát. Dáng chị uyển chuyển, như con rắn trườn. Nên theo cái nhìn của Ngạc, chị hấp dẫn quá.
    Từ xa, nhìn chị Hoán, Ngạc nghĩ, chị đúng là mẫu người Ngạc thích từ tuổi thanh niên, như 2 câu thơ của Hoàng Gỗ Quý: Em phơi dáng mỏng như là gió / Anh thả hồn phơi trên ngọn cây.
    Lúc sắp chào ra về, thừa lúc May vào trong nhà chào anh Phước, Ngạc nói với chị Hoán, thật nhanh:
    – Chị ở đây buồn, khi nào rảnh gọi điện thoại cho em nói chuyện chơi cho vui.
Rồi anh nói luôn ra số điện thoại của mình. Chị cầm điện thoại bấm. Khi May bước ra, chị Hoán giả lả:
    – Hôm nào hai em đến chơi nữa nghe. Hôm nay chị vui lắm.
    Chị bắt tay từng người. Ngạc cầm tay chị Hoán mà nghe như có một luồng điện chạy khắp châu thân. Ngạc giữ hơi lâu bàn tay chị trong tay mình. Rung động.
 
*
 
Buổi tối về nhà, May kể về hoàn cảnh chị Hoán cho Ngạc nghe:
    – Đời chị Hoán buồn lắm đó anh. Anh biết không, chị lấy chồng từ năm hai mươi lăm, nhưng hai người chỉ sống với nhau được đâu năm năm thì anh mất, trong lúc hương lửa còn nồng. Chị buồn nhưng biết làm sao hơn. Sau đó chị cũng có vài cuộc tình, nhưng cũng chỉ qua đường thôi. Đến ngày chị gặp anh Phước.
    Ngạc hỏi dò đường:
    – Anh Phước về Việt Nam gặp chị, cưới chị rồi đem qua đây hả?
    – Dạ. Anh Phước đi cải tạo về thì gia đình tan nát. Vợ một nơi con một nơi. Sau đó anh gom các con lại và chạy xích lô nuôi con. Một hôm anh có chuyện đi Nha Trang, anh gặp chị Hoán đi lang thang ở bãi biển. Rồi hai người quen nhau. Đến khi có chương trình HO, anh đi với vợ cũ vì con trong hôn thú. Qua Mỹ, hai vợ chồng anh Phước li dị.  Anh liền làm giấy tờ bảo lãnh chị Hoán qua. Chị trẻ hơn anh Phước hai con giáp lận đó anh. Chị nói với em, chị buồn nhất là chị còn xuân sắc mà ảnh đã già, không còn sức phục vụ chị... nữa.
    Sống với Ngạc, đã hai năm, May bây giờ ăn nói có dạn dĩ  hơn. Nói về chuyện vợ chồng, chăn gối không còn mắc cở như trước nữa. Ngày trước, những câu như rượu "ông uống bà khen" là gì? May đều không hiểu, vì nàng chưa "khen" ai, chưa đụng chạm với người đàn ông nào. Bây giờ sống với Ngạc, Ngạc bày vẻ, chỉ bảo, nàng dần dần quen và biết nhiều về chuyện vợ chồng.
Ngạc nói:
    – Cũng tội chị Hoán há. Chắc anh Phước không đáp ứng nổi, ảnh đã gần tám mươi, còn chị thì trường túc bất tri lao...
    May trố mắt to lên:
    – Nghĩa là sao em không hiểu?
    – Nghĩa là những người đàn bà chân dài thường có đòi hỏi rất mạnh về sinh lý. Người đàn ông phải thực sự khỏe mạnh, cường tráng, mới làm các bà đó thỏa mản đó em.
    May than:
    – Vậy tội nghiệp chị Hoán quá, heng anh!
    – Ừ, tội nghiệp.
 
*
 
Một buổi chiều, May lái xe đi gội đầu, Ngạc ở nhà một mình. Anh loay hoay với những trang sách. Anh hay đọc sách trên mạng và thích ngồi trầm tư nghe những bản nhạc tình tiền chiến, trữ tình. Đó là thói quen và sở thích, một niềm vui không tốn đồng xu cắc bạc nào, thì chuông điện thoại reo.
    Ngạc cầm phone lên:
    – Xin lỗi. Ai đó vậy?
    Tiếng bên kia:
    – Chị Hoán đây. Ngạc đó phải không, có May ở nhà không em?
    – May vừa đi gội đầu chị à.
    – Thế hả! Tiếc quá. Tưởng May có ở nhà chị nhờ May chở chị đi phố chút. Chứ ở nhà hoài mòn chân, em ơi!
    Ngạc chớp thời cơ ngay:
    – Em đang rảnh đây, em làm tài xế cho chị được không? Chị đợi 20 phút em đến liền, nhé.
     Từ lần đi thăm chị Hoán lần đầu về, thỉnh thoảng chị Hoán, hoặc Ngạc, có gọi điện thoại nói chuyện với nhau, cũng chị chị, em em, nhưng rất hạp. Hôm nay, chị Hoán bận cặp đồ trắng thật đẹp. Cái quần trắng bằng lụa mỏng dính, ôm sát cặp đùi thon và dài.  Và chiếc áo voan trắng rất mong manh nữa. Ngạc buột miệng khen:
    – Chị đẹp quá.
    Chị cười lúng liếng:
    – Già rồi mà đẹp gì em ơi. Nhưng mà đi ra đường phải tươi mát một chút cho đời lên hương, em à.
    – Chị mà già gì, nhỏ hơn em cả 5 tuổi, nếu bình thường chị phải gọi em là anh.
    Chị Hoán cười nheo mắt:
    – Thì gọi Ngạc là anh cũng được chứ sao! Chị nhỏ tuổi hơn mà.
    – Nhưng em vẫn muốn kêu chị bằng chị. Để có một cái gì đó kích thích.
    – Kích thích là sao?
    – Thì kích thích tâm hồn. Là chị chị, em em. Mình cứ nghĩ là có một khoảng cách khó vượt qua, hay không nên vượt qua, nên điều đó là kích thích.
    Chị Hoán cười.
    – Em thiệt là... Thôi em gọi sao cũng được.
    Ngạc rủ rê:
    – Mình đi Mall chơi nghe chị. Tự nhiên em muốn đi sóng đôi với chị trong Mall như đôi tình nhân.
    Chị Hoán đỏ mặt lên:
    – Cái em này.
    Nhưng chị Hoán cũng vui vẻ dang tay cho Ngạc cầm, cùng sóng bước. Cặp đôi vào một cái Mall Mỹ. Khu nầy rộng, nhiều cửa hàng sang trọng, đèn đuốc sáng trưng. Hai người đi dung dăng dung dẻ, khiến người ngoài nhìn vào, ai cũng  tưởng đây là cặp vợ chồng hạnh phúc nhất, hay là cặp tình nhân đang yêu.
    Ngạc nghĩ mình cần ít nói. Anh không nói lời nào, chỉ nắm tay chị Hoán đi trong ánh sáng đèn huyền hoặc. Khi trở về, chở chị tới đầu đường, Ngạc nói:
    – Chị Hoán về nhe. Hôm nay coi như một ngày rất đẹp, em sẽ nhớ mãi. Chúc chị ngủ ngon.
Chị Hoán đúng là bóng hình của người con gái trong đầu óc non nớt của Ngạc, một chàng học sinh 17 tuổi bước vào đời. Thuở ấy, Ngạc mơ mộng đến một cô nữ sinh đi guốc mộc, bận áo dài trắng, quần trắng, ôm lấy tấm thân mảnh mai. Sao anh thích thế nhỉ? Đó có thể là anh đã vẻ trong anh, hình bóng nàng con gái trong những bức tranh tố nữ ngày xưa. Người thiếu nữ đó có vóc dáng rất mỏng.
    Điều đó đã ám ảnh anh hơn ba mươi năm. Có thể là cuộc đời anh chưa gặp một cô gái  nào như thế. Những người con gái anh đã gặp, đã qua, cô thì có khuôn mặt đẹp, cô thì mái tóc dài, cô thì có ngấn cổ cao...Cũng có cô, có cặp chân dài, nhưng thân hình thì hơi mập...Có thể những mơ ước của anh quá đáng chăng...Khi anh gặp Phu và sau khi mối tình tan vỡ, Phu đã để lại trong anh một khoảng trống dày. Bây giờ anh có May, nhưng May chỉ là một hình bóng, ăn, uống, cười, nói, bên cạnh anh. Nàng không có dáng mỏng mà anh mơ ước từ thuở thiếu thời.
Trong lòng Ngạc khi đưa chị Hoán về, anh đã nghĩ ngay. Vĩnh biệt chị Hoán! Đây là lần đầu cũng là lần cuối, em đi với chị, để em được lại một cảm giác thuở vừa mới lớn lên, muốn người yêu mình có một vóc dáng mỏng. Em đã tìm hủy, tìm hoài mà không ra. Hình như, suốt trên năm mươi năm đời sống, bây giờ em mới bắt gặp được. Là chị đó, chị Hoán ơi!
    Em như là tìm được một món ăn ngon, mình đã nghĩ, đã tưởng tượng, thuở mình còn mẹ. Mẹ đã nấu món ăn đó, mình ăn thấy ngon quá. Bây giờ mẹ mất đi, đã mấy mươi năm rồi. Bây giờ bắt gặp ở một nơi nào đó, có món ăn đó. Mình háo hức nhấm thử. Ngon. Rất ngon. Nhưng thời đó đã đi qua rồi.
    Bây giờ em gặp chị, nhưng chị đã có chủ, em đã có chủ, chúng mình không nên bước sâu thêm vào. Món ăn nào ngon cũng nên để trong tiềm thức, rồi nhớ nhung, chút thôi. Tình yêu cũng vậy, cầm tay chị đi trong Mall, như đôi tình nhân, là em đã nhấm nháp hương vị tình yêu của một thời mới lớn...Đó là em mản nguyện lắm rồi.
    Cảm ơn chị, mình đừng dấn thêm bước nào nữa.
    Ngạc lẩm nhẩm một mình trong lúc lái xe về nhà.
   Buổi tối, nằm bên cạnh May, May vừa gội đầu về, tóc nàng rất thơm. Ngạc ôm May trong vòng tay, nói. Em thơm quá. May nhỏ nhẹ. Em mới gội đầu về mà anh! Hồi nhỏ, má thường hay ra vườn hái lá chanh, lá sả nấu nước gội cho em. Em thấy hương thơm đó hơn dầu gội bây giờ. Bây giờ xã hội tân tiến, cái gì cũng làm mình chạy theo đến hụt hơi.
    Ngạc siết nhẹ May. Anh nghĩ thầm. Em rất hồn nhiên. Tâm hồn em vẫn là tâm hồn đồng nội. Ai cũng giữ trong mình một niềm nhung nhớ về dĩ vãng, về những ngày ấu thơ. Anh cũng vậy, cố níu lấy mơ ước tuổi thơ, nên đi tìm hoài. Thôi, bây giờ có lẽ tốt hơn là hãy cất nỗi nhớ vào ngăn kéo.
    Ngạc sờ soạng khắp thân hình May. Nàng cũng có thân hình thon gọn, mỏng manh, nhưng chắc là không bằng chị Hoán. Tự nhiên lóe lên đầu anh, hãy nghĩ đây là thân hình chị Hoán, đôi chân dài, trắng mịn, và thon. Cái vòng eo nhỏ, ôm sát người. Chị Hoán bận cái áo pull ôm thân hình quá đẹp.
    Ngạc nói. May, cho anh "yêu" em. May ởm ờ. Thì em đây nè. Bao nhiêu lần anh hôn em, bao nhiêu lần anh đã thấy tất cả "của em" rồi mà. Của anh hết đó, làm gì thì làm, đòi chi.
    Hoán nhắm mắt lại, hôn thật sâu lên khắp đôi chân thuôn dài, từ eo lên đến vòng ngực, rồi anh trườn lên người May. Đầu óc anh mê muội. Anh gọi nhỏ, rất nhỏ, chỉ mình anh nghe. Hoán! Hoán ơi!

– Trần Yên Hòa

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Bây giờ trời đã tối, nhiều người đi ngủ sớm. Bọn trẻ học bài dưới bóng ngọn đèn dầu ở ngoại ô, ngọn đèn đường gần bờ sông. Trước hàng rào kẽm gai, một người lính mang súng đi đi lại lại, một đôi tình nhân đi chơi về muộn. Ngọn đèn hỏa châu sáng bừng góc trời một lát rồi tắt. Người yêu quê hương đã đi ra khỏi mảnh đất của những hận thù dai dẳng mà vẫn muốn trở về. Người nông dân muốn cày lại thửa ruộng của mình. Người thợ sửa đồng hồ muốn ngồi lại cái ghế vải nhỏ thấp của mình sau tủ kiếng bày đồng hồ cũ và mới. Lò bánh mì chiếu sáng nhấp nhô bóng những đứa trẻ bán bánh mì đứng trước cửa sổ với bao tải lớn đựng bánh nóng mới ra lò. Con chim về ngủ muộn biến mất trong bụi cây chỗ anh đứng.
Em nằm im lặng nghe đêm thở | Tháng Tư mở đôi mắt trong đêm | Anh ạ, em nghe Tháng Tư khóc | Tháng Tư nhỏ những giọt lệ đen.(tmt)
Con người ngậm kín cái tốt vào lòng. Để khỏi mua lấy vạ hiềm nghi ghen ghét. Tôi nhìn đứa bé từ sau lưng, sự rung động khẽ của đôi vai nhỏ bé, vẻ hạnh phúc của cái gáy nhỏ xíu măng tơ. Phút này qua phút khác, có lẽ lâu lắm, cho đến khi đứa bé bắt đầu thỏa mãn, bú chậm lại, nhưng nó vẫn ôm lấy bầu ngực của người đàn bà lạ, ngủ thiếp đi.
Biển đêm như vô thức một màu đen mênh mông, nhưng biển chứa toàn bộ lịch sử con người từ lúc còn là tế bào phôi sống cho đến khi biến thành DNA, rồi từ thú vật tiến lên con người. Lịch sử đó đầy ngập dữ liệu nhưng chôn sâu dưới đáy nước. Hồi tưởng chỉ là những con sóng nổi dập dìu, cho dù sóng lớn dữ dằn trong bão tố vẫn không mang được hết đáy nước lên trên mặt. Vì vậy, biển lúc nào cũng bí mật. Vô thức cũng bí mật. Càng gây thêm khó khăn để chứng minh sự thật vì vô thức có khả năng biến đổi dữ liệu hồi tưởng. Chỉ những người thiếu bản lãnh mới tin vào trí nhớ của mình và của người khác. Nhưng toàn bộ nhân loại sống và tạo ra ý nghĩa hầu hết dựa vào bộ nhớ. Một số ít người hiểu rõ điều này, nhưng không làm gì khác hơn, vì hồi tưởng tự động và tự nhiên xuất hiện dù không đầy đủ, kể cả, khi con người kêu gọi ký ức đến, nó cũng đến trên xe lăn, hoặc chống nạn, hoặc bò lết như kẻ tàn tật.
Chiến tranh là một nỗi đau dằn vặt của nhân loại vì không ai muốn nó xảy ra, nhưng chiến tranh vẫn cứ xảy đến như một điều kiện cần thiết biện minh cho sự tồn tại của thế giới con người. Ngày Ba mươi tháng 4 năm 1975 là một cột mốc đánh dấu một biến cố chính trị trong lịch sử chính trị thế giới, ngày cuộc chiến tranh Việt Nam (1954-1975) chấm dứt.
Năm mươi năm nhìn lại, sau ngày 30 tháng 04, 1975, cái dấu mốc lịch sử đau thương của đất nước Việt Nam, nói chung, và người dân miền Nam nói riêng. Sự thật lịch sử về ngày này đã được phơi bày rõ ràng trên mọi phương tiện truyền thông, tin tức, và trong thế giới sử. Ai cũng đã rõ, phe thắng trận, sai, phe thua trận, đúng. Điều này không cần bàn cãi nữa; cho dù kẻ chiến thắng cố tình viết lại lịch sử Việt Nam theo ý mình khi sức mạnh của họ nằm trên nòng súng. Phe thua cuộc lại là phe thắng được nhân tâm.
Tháng Tư chuếnh choáng. Say chẳng phải vì rượu dẫu chỉ nhấp môi hoặc thậm chí trong đám bạn có kẻ chẳng uống giọt nào. Nhưng họ vẫn say như thường. Những hồi ức tháng Tư lần lượt xuất hiện như một chất men nhưng không thể làm người ta quên mà chỉ là giây phút hiếm hoi nhắc nhớ để rồi quên. Quên tạm thời nỗi niềm chất chứa mà không làm sao quên hẳn.
Hai tên đeo băng đỏ đưa tôi đến một căn nhà nằm trên đường Tôn Thất Thuyết. Nay mới biết là cơ sở kinh tài của Việt Cộng. Vào bên trong, tôi thấy có một số người bị bắt trước ngồi trên băng ghế đặt ở góc một phòng lớn rộng rãi. Họ ngước mắt nhìn tôi có vẻ ái ngại. Tôi biết những người ngồi đó là thành phần đặc biệt nằm trong danh sách tìm bắt của chúng. Nhìn họ, tôi thấy mấy người quen quen. Hình như họ là viên chức Chính Phủ trong tỉnh. Tôi được đưa đến ngồi cạnh họ. Tất cả đều im lặng, không ai nói với ai lời nào ngay cả khi bất chợt nhìn thấy tôi. Có lẽ im lặng để che đậy cái lý lịch của mình, làm như không quen biết nhau, nếu có khai láo cũng không liên lụy đến người khác.
Trong cuộc đời, ắt hẳn bạn đã nhiều lần bước trên lối mòn giữa một cánh đồng cỏ hay trong một khu rừng? Thoạt đầu, lối mòn ấy cũng đầy hoa hoang cỏ dại như chung quanh, nhưng những bước chân người dẫm lên qua ngày tháng đã tạo thành một con đường bằng phẳng. Ký ức chúng ta cũng tương tự như lối mòn ấy. Những trải nghiệm với cảm xúc mạnh mẽ trong quá khứ được nhớ đi nhớ lại như những bước chân đi trên lối mòn góp phần hình thành ký ức, và cả con người chúng ta. Người Mỹ gọi loại ký ức này là “core memory” mà ta có thể dịch ra Việt ngữ là ký ức cốt lõi. Với tôi, ký ức cốt lõi ấy là những gì xẩy ra cho tôi và gia đình trong quãng thời gian kể từ khi thị xã Ban Mê Thuột thất thủ ngày 12 tháng Ba năm 1975, kéo theo sự sụp đổ của miền Nam Việt Nam chưa đến bẩy tuần sau đó. Tôi vẫn nhớ, và nhớ rất rõ.
Vốn là một quân nhân, sau khi triệt thoái từ miền Trung về Saigon, tôi được bổ xung cho một đơn vị pháo binh đang hành quân ở vùng Củ Chi, Tỉnh Tây Ninh, yểm trợ sư đoàn 25 Bộ BinhB. Khoảng ba tuần trước khi mất nước tôi bị thương ở chân. Nằm trong quân y viện Tây Ninh vài ngày, bác sĩ cho về nhà dưỡng thương một tháng ở Saigon.
Ngày xưa, thông thường, chồng của cô giáo được gọi là thầy, cũng như vợ của thầy giáo được gọi là cô. Cho dù người chồng hoặc vợ không làm việc trong ngành giáo dục. Nhưng trường hợp cô giáo tôi, cô Đỗ Thị Nghiên, trường Nữ Tiểu Học Quảng Ngãi thì khác. Chồng của cô, thầy Nguyễn Cao Can, là giáo sư dạy trường Nữ Trung Học Quảng Ngãi. Cô Đỗ Thị Nghiên dạy lớp Bốn, trường Nữ Tiểu Học. Trong mắt nhìn của tôi, của con bé mười tuổi thuở ấy, cô Nghiên là một cô giáo rất đặc biệt. Cô nói giọng bắc, giọng nói trầm bổng, du dương. Tóc cô ngắn, ôm tròn khuôn mặt. Da cô trắng nõn nà. Có lần ngoài giờ học, trên đường phố của thị xã Quảng Ngãi, tôi thấy hai vợ chồng thầy Can, cô Nghiên đèo nhau trên xe gắn máy. Cô mặc jupe, mang kính mát, ngồi một bên, tréo chân, khép nép dựa vai thầy. Ấn tượng để lại trong trí của con bé tiểu học là hình ảnh của đôi vợ chồng sang trọng, thanh lịch, tân thời, cùng mang thiên chức cao cả: dạy dỗ lũ trẻ con nên người.
Tháng Tư này tròn 50 năm biến cố tang thương của miền Nam Việt Nam, những người Việt hải ngoại, đời họ và thế hệ con cháu đã trưởng thành và thành công trên xứ người về mọi mặt học vấn cũng như công ăn việc làm. Họ đang hưởng đời sống ấm no tự do hạnh phúc đúng nghĩa không cần ai phải tuyên truyền nhồi sọ. Nhưng trong lòng họ vẫn còn bao nhiêu kỷ niệm thân thương nơi chốn quê nhà.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.