Bẻ các khớp cho kêu rôm rốp không gây ra bệnh viêm khớp như nhiều người vẫn nghĩ. Nhưng bẻ khớp ở những vùng quan trọng như cổ, cột sống mà không đúng cách có thể gây ra những tác hại khôn lường. (Nguồn: pixabay.com)
Cảm giác từ việc bẻ các khớp ngón tay cho kêu rôm rốp có thể rất khác nhau tùy theo từng người. Có người thấy rất ‘đã,’ thậm chí là bị ghiền, cũng có người thấy khó chịu hoặc sợ hãi. Dù việc bẻ khớp thường được nhiều người coi là một thói quen không tốt, nhưng nếu có thể hiểu được cơ chế hoạt động đằng sau việc bẻ khớp, ta sẽ hiểu tại sao lại có nhiều người ‘ghiền’ đến vậy.
Tại sao việc bẻ khớp lại mang lại cảm giác thỏa mãn cho một số người?
Âm thanh ‘rôm rốp’ mà chúng ta nghe bị bẻ các khớp ngón tay thực ra không phải là âm thanh khớp bị bẻ, bị nứt như nhiều người lầm tưởng. Toàn bộ khớp được bọc trong bao khớp (joint capsule), bên trong phần bao khớp có một loại dịch lỏng gọi là hoạt dịch (synovial fluid). Phần hoạt dịch này có chứa bọt khí (hay bong bóng khí), chủ yếu là carbon dioxide và nitơ. Matthew Cavanaugh, một bác sĩ chỉnh hình làm việc tại Lafayette, Louisiana, giải thích: “Khi ta bẻ khớp, việc kéo căng bao khớp đến giới hạn chuyển động cuối cùng sẽ tạo ra một loại áp suất thấp bên trong bao khớp, giống như môi trường chân không, khiến các bọt khí bị bể ra. Tốc độ bẻ khớp là một yếu tố quan trọng trong việc tạo ra âm thanh rôm rốp. Khi ta bẻ khớp nhanh, giống như các chuyên gia chỉnh hình thường làm, áp lực được tạo ra trong bao khớp nhanh chóng, làm cho các bong bóng khí bể nhanh hơn.”
Nếu chỉ là bọt khí bị bể thôi thì sao lại… đã ghiền đến thế? Rojeh Melikian, bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình cột sống tại Trung tâm DISC Sports and Spine Center ở California, cho biết, việc bẻ khớp thực sự có thể tạo ra một cảm giác giải phóng về mặt vật lý, tạm thời giảm căng thẳng và cảm giác cứng nhắc trong khớp và tăng khả năng vận động của khớp. Một lý thuyết phổ biến là động tác bẻ khớp một cách bất ngờ cũng có thể kích thích các dây thần kinh xung quanh khớp, giúp giải phóng hoocmon endorphin và giảm đau. Tuy nhiên, lý thuyết này vẫn chưa được chứng minh.
Nhưng cảm giác của việc bẻ khớp không chỉ là về sinh lý học, mà còn có một khía cạnh tâm lý. Hành động bẻ khớp có thể trở thành một thói quen gây ra hiệu ứng giống với giả dược, khiến người ta thấy thoải mái dù không có bằng chứng khoa học chứng minh. Một số người chỉ thích nghe âm thanh rôm rốp từ việc bẻ khớp chứ không nhất thiết phải tự bẻ các khớp ngón tay của chính mình. Họ thường tìm xem các clip ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response, xin tạm dịch là phản ứng kích thích cảm giác tự động, các loại âm thanh hay hiện tượng khiến người ta cảm thấy dễ chịu, thoải mái) trên TikTok về bẻ khớp.
Vậy, bẻ khớp có hại không?
Bẻ khớp không làm tăng nguy cơ bị bệnh viêm khớp, dù quý vị vẫn thường nghe người ta truyền tai nhau về những cảnh báo này. Theo các nghiên cứu từ năm 1998, không có mối liên quan đáng chú ỳ nào giữa thói quen bẻ khớp ngón tay và bệnh viêm xương khớp ở tay.
Melikian cho biết thêm: “Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng thói quen bẻ khớp ngón tay có thể khiến người ta bị sưng phù tay nhiều hơn và sức cầm nắm yếu hơn,” dù vẫn chưa rõ lý do vì sao sức cầm nắm lại bị ảnh hưởng.
Một nghiên cứu năm 2017 trên tạp chí Hand Surgery & Rehabilitation đã so sánh 35 người thường xuyên bẻ khớp ngón tay (ít nhất 5 lần mỗi ngày) với nhóm người không bẻ, và phát hiện rằng trong khi những người thường xuyên bẻ khớp có phần sụn đầu xương bàn tay (phần sụn xung quanh các khớp trên các đốt ngón tay) dày hơn những người không bẻ, nhưng sức cầm nắm của họ lại không bị ảnh hưởng tiêu cực.
Tuy nhiên, việc bẻ khớp không phải là không có tác hại gì. Các khớp lớn hơn, chẳng hạn như cổ và cột sống, cần được thực hiện một cách cẩn thận. Các vùng này rất phức tạp và dễ bị chấn thương cũng như hiệu ứng phụ, chẳng hạn như đau đầu, cảm giác tê rần, châm chích ở chân tay và chóng mặt nếu không được thực hiện đúng cách. Trong những trường hợp nghiêm trọng, thao tác bẻ khớp ở phần cột sống cổ thậm chí có thể dẫn đến hiện tượng phình tách động mạch (arterial dissection), hay thành động mạch bên trong bị rách, có thể dẫn đến đột quỵ.
Tự bẻ khớp, nếu sử dụng lực quá lớn hoặc làm không đúng cách, có thể gây tổn thương cho dây chằng, cơ bắp hoặc dây thần kinh, vì các khu vực như cổ và cột sống là “những cấu trúc phức tạp, thường xuyên phải chịu nhiều áp lực và căng thẳng.” Cột sống cũng bao quanh phần tủy sống rất nhạy cảm, tập trung nhiều dây thần kinh. Nên nếu tự mình vặn, bẻ cột sống, có thể gây nguy hiểm cho tủy sống và các dây thần kinh xung quanh. Để giảm thiểu nguy cơ tổn thương, chúng ta nên áp dụng “lực đẩy tốc độ cao, biên độ thấp” – tức là một động tác vặn mình nhẹ nhàng, nhanh chóng và chỉ vặn vừa vừa, không quá căng.
Vấn đề quan trọng khi tự bẻ khớp là nguy cơ sử dụng lực không đúng hoặc vặn, đẩy khớp sai hướng. Miễn là chúng ta thực hiện theo các chuyển động tự nhiên của khớp, thì tự bẻ khớp là khá an toàn. Thí dụ như khi bẻ khớp đốt ngón tay, các ngón tay không xoắn ốc mà chỉ uốn cong, nên khi bẻ khớp ta không được xoắn, vì có thể khiến dây chằng bị căng quá mức, gây tổn thương và viêm khớp. Nếu tự bẻ khớp mà thấy bất kỳ đau đớn nào, hãy ngừng bẻ ngay lập tức và đi khám bác sĩ.
Mặc dù phần lớn các nghiên cứu đã chỉ ra thói quen bẻ khớp ngón tay không có bất kỳ ảnh hưởng nghiêm trọng nào về lâu dài, nhưng nhiều người vẫn giữ quan điểm rằng thói quen này là không tốt. Có thể là do họ lo ngại về những tác hại tiềm ẩn chưa được phát hiện của việc bẻ khớp.
Cung Đô biên dịch
Nguồn: “Why cracking your knuckles is so satisfying—and if it’s really a bad habit” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.
Gửi ý kiến của bạn
