Từ giữa năm 2007, giới thị trường, nghiên cứu và chính sách kinh tế đều theo dõi và tranh luận xunh quanh vấn đề suy thoái kinh tế: Liệu kinh tế Hoa kỳ đã bước qua lằn ranh suy thoái hay đang ở bên bờ vực thẳm" Câu trả nay đã rõ ràng: Kinh tế Hoa Kỳ đã chính thức suy thoái và chưa có một magic bullet để cứu vãn tình hình! Mặc dầu, chính phủ tiếp tục từ chối về tình trạng suy thoái để trấn an người tiêu dùng và giới đầu tư cũng như muốn cầm hơi cho mãi hết nhiệm kỳ TT Bush (vì lý do chính trị). Tuy nhiên, những nổ lực của chính phủ để kích thích kinh tế qua liều thuốc tiền tệ: bơm tiền và giảm lãi xuất, nhường dư không hữu hiệu (no magic bullet), để giữ cho nó khỏi bị chìm xuồng. Nguyên nhân đưa đến suy thoái có thể nói: do hậu quả thị trường nhà cửa (suy giảm và đình trệ); thị trường tài chánh chao đảo (tín dụng bể, sub-prime mortgage, và thắt chặt điều lệ vay mượn); tình trạng lạm phát (đồng đô la mất giá và năng lượng đắt đỏ); thâm thủng ngân sách quốc gia (giảm thuế nhưng không giảm chi tiêu); ảnh hưởng của chủ thuyết chính trị địa lý (cuộc chiến Iraq, khủng hoảng chính trị Pakistan, căng thẳng nguyên tử Iran và Bắc Hàn); và cuối cùng kinh tế thế giới đã có những dấu hiệu thuyên giảm. Tất cả những yếu tố này tạo nên nhiều cú shock (multiple shocks), cùng một lúc đánh bồi vào nền kinh tế Hoa Kỳ, vốn nhĩ đã suy yếu từ giữa năm 2007.
Dấu Hiệu Không Tranh Cãi
Hôm nay (Jan 22, 2008) Ngân Hàng Dự Trữ Liên Bang (gọi tắt Fed) đã khẩn cấp cắt giảm lãi xuất liên bang 0.75% từ 4.25% xuống 3.5%. Quyết định của Fed ngày hôm nay một lần nữa xác nhận sự phân tích, tiên đoán và lo lắng của giới đầu tư thị trường, phát triển kinh tế là đúng. Kinh tế Hoa Kỳ đã suy thoái- party over! Tuy nhiên, mức độ suy thoái có vẻ trầm trọng so với tiên liệu của Fed và Bộ Ngân Khố. Trước đó một tuần, Chủ Tịch Ngân Hàng Liên Bang Bernanke điều trần trước Ủy Ban Ngân Sách Hạ viện về tình trạng kinh tế của Hoa Kỳ, để cùng với TT Bush, Bộ Trưởng Ngân Số Henry Paulson và quốc hội, tìm giải pháp cứu vãn nền kinh tế Hoa Kỳ. Như chúng ta đều biết, khống chế nạn lạm phát là ưu tiên hàng đầu của Fed; thế nhưng, vì sự suy thoái của thị trường tài chánh, mức chi tiêu của người tiêu dùng giảm, và thị trường lao động yếu, ít việc làm, đã dẫn đến Fed cắt lãi xuất nhiều hơn so với dự phóng của giới nghiên cứu. Những dấu hiệu khẩn cấp này đã thúc đẩy Fed đi đến quyết định giảm lãi xuất hơn 3 phần 4 điểm hay 0.75%. Fed cũng có những quyết định tương tự vào giữa năm 2007, Fed đã bơm một khoản tiền lớn vào thị trường tài để giúp ổn định và giảm lãi xuất xuống 4.25% từ 5.25%. Do đó, lập luận của Fed và chính phủ là kinh tế chỉ giảm (down), và chức năng kinh tế vẫn tốt (fundamentals still good)- Down Not Drown, chỉ là nghệ thuật trấn an giới tiêu dùng và đầu tư (kinh tế Hoa Kỳ dưới thời TT Bush-dựa vào mức tiêu dùng để tăng trưởng, chiếm hơn 70%). Đứng về phương diện chu kỳ suy thoái kinh tế, trung bình giai đoạn tăng trưởng kéo dài vào khoảng 57 tháng kể từ sau thế chiến thứ II (1945). Chu kỳ tăng trưởng kinh tế hiện giờ (Jan 2008), đã bước qua ngưỡng cửa 57 hay đã ở giai đoạn chín muồi và đang ở tháng 75. Do đó, sác xuất suy thoái rất cao và rõ nét. Chỉ có thời TT Clinton, mức tăng trưởng kinh tế Hoa Kỳ kéo dài liên tục và kỷ lục, hơn 102 tháng (gần gấp đối chỉ số trung bình 57tháng) Do đó, fundamentals kinh tế không còn ở tình trạng tốt nữa như chính phủ lập luận. Một dấu hiệu khác để báo nền kinh tế Hoa Kỳ đã suy thoái: thị trường lao động. Mức tăng trưởng của thị trường lao động giảm vào cuối năm 2007. Năm 2007, thị trường lao động chỉ tạo thêm 1.3 triệu công việc mới so với 2.3 triệu vào năm 2006 và 2.5 triệu vào năm 2005; tỷ lệ thất nghiệp nhảy từ 4.4% vào tháng 12 2006, lên 5% tháng 12 năm 2007. Chỉ số Leading Indicator suy giảm cũng chứng minh hiện tượng suy thoái. Chỉ số Leading Indicator liên tục giảm trong 3 tháng cuối trong năm 2007: tháng 10 (-0.7), tháng 11 (-0.4) và tháng 12 (-0.2). Nền kinh tế Hoa Kỳ hiện thời chỉ dựa vào 3 yếu tố chính yếu để đẩy lùi suy thoái: chính sách kích thích kinh tế của chính phủ (giảm lãi xuất, bơm tiền vào thị trường), xuất khẩu (với mức tăng trưởng hơn 10% do đồng Đô La mất giá); và đầu tư doanh nghiệp vào cơ sở địa ốc, máy móc và phương tiện. Tuy nhiên, những cỗ máy kinh tế đứng đầu của Hoa Kỳ và chính sách kích thích của chính phủ đang gặp sóng gió bởi nền kinh tế thế giới đang có dấu hiệu thuyên giảm, đặc biệt Âu Châu, năng lượng đắt đỏ và giới tiêu dùng đang thắt chặt hầu bao. Những yếu tố này sẽ làm cho những nổ lực cứu nguy kinh tế Hoa Kỳ trở nên khó khăn hơn.
Viễn Ảnh 2008
Kinh tế Hoa Kỳ bước vào năm mới với những dấu hiệu lo lắng và đầy biến động bất lợi từ năm 2007; báo hiệu cho thời kỳ suy thoái. Câu hỏi đặt ra: mức độ suy thoái của lần này Nhẹ hay Nặng" Tất cả đều nằm trong sự theo dõi chặt chẽ của giới chính sách, nghiên cứu và thị trường. Tuy nhiên, một số yếu tố rủi ro quan trọng mà giới người tiêu dùng có thể tiên đoán được trong năm 2008 là: năng lượng vẫn còn đắt đỏ; thị trường nhà cửa tiếp tục đình trệ và giá nhà giảm cho hết năm 2008; mức chi tiêu của người tiêu dùng sẽ giảm mạnh (bởi năng lượng, vật giá đắt đỏ, công việc bấp bênh, tỷ lệ thất nghiệp đang tăng, và tín dụng bị thắt chặt, đặc biệt mua bán xe hơi); chi phí tốn kém cho chiến tranh tiếp tục gia tăng; và cuối cùng, kinh tế sẽ trở thành lá quyết định (decisive card) trong mùa bầu cử TT Hoa Kỳ giữa hai ứng cử viên: Hillary Clinton vs. John McCain trong ngày tổng tuyển cử mồng 4 tháng 11 năm 2008.
Tâm An (thế hệ 1.5)
Send comment
