Ngu Yên dịch thơ Szymborska
“Lịch sử coi nhẹ thứ chiên thắng phô trương
Chỉ tung cát bẩn mù vào mắt
Đường trước mặt
dẫn về nơi vô định.”
Maria Wislawa Anna Szymborska Anna SzimborskaWislawa Szymborska,,Nobel 1996, là thi sĩ Ba Lan, Thi-Sĩ-Một-Đời, đầy tinh thời đại độc đáo Bà mẹ Việt Nam từng là đề tài thơ bà.
Bà khinh bỉ các chế độ cộng sản đàn áp tự do Khinh bỉ cái ghế bự lòi lò xo được ca là vĩ đại Thi sĩ sinh ngày 2 -7-1923 - Mât, 1-2- 2012.
Bà làm thơ tới cuối đời. Tháng Tư, 2015 sẽ có tập thơ cuối: Map: Collected and Last Poems.
40 năm sau chiến tranh Việt Nam, mời đọc.
Việt Nam
Này bà, bà tên gì?
- Không biết.
Bà mấy tuổi? Bà đến từ nơi nào?
- Không biết.
Tại sao bà đào cái hầm này?
- Không biết.
Bà núp dưới đây bao lâu?
- Không biết.
Tại sao bà cắn tay tôi?
- Không biết.
Có hiểu chúng tôi không làm hại bà không?
- Không biết.
Bà ở phe nào?
- Không biết.
Trong chiến tranh, bà phải chọn lựa.
- Không biết
Làng xóm của bà còn hay không?
- Không biết.
Chúng có phải là con của bà?
- Vâng.
Sau Kết Cuộc Là Khởi Đầu
Sau mỗi cuộc chiến tranh
cần có người thu dọn.
Nói cho cùng, công việc này
không tự động thực hiện.
Ai đó phải cào đống đổ nát
đẩy chất hai bên đường,
cho xe chở đầy xác
có thể băng qua.
Ai đó phải lặn lội
trong bùn lầy, bụi tro,
moi ra cái ghế bự lòi lò xo*
trong mảnh vụn thủy tinh,
trong giẻ rách đẫm máu.
Ai đó phải nâng cao đà ngang
rồi dựng lại vách tường.
Ai đó phải sửa mới cửa sổ
rồi gắn lại cửa chính.
Việc này không ăn ảnh
cần thời gian nhiều năm.
Tất cả máy thu hình truyền thông
bỏ theo chiến tranh khác.
Cần xây lại nhiều cầu,
xây ga xe lửa mới.
Tay áo sẽ xăn lên
xăn mãi rách tơi tả
Ai đó, tay cầm chổi quét dọn,
vẫn nhớ chuyện ngày xưa.
Ai khác đang lắng nghe
gật gù tán đồng không phân biệt
Nhưng những kẻ cạnh bên
bắt đầu chuyển đề tài
họ cho rằng chuyện này nhàm chán.
Thậm chí còn có người
đào dưới gốc bụi cây
những tranh cãi rỉ sét
- chỉ đổ rác mà thôi.
Những người hiểu biết
chuyện gì đã xảy ra
phải nhường bước
cho những người ít biết.
Rồi cho những người ít biết hơn.
Và sau cùng cho những người không biết gì cả.
Trong cỏ mọc khuất che
nguyên nhân và hậu quả
ai đó phải nằm dài
miệng ngậm lá cỏ
trân tráo nhìn trời mây.
* Loại ghế của... lãnh tụ
Anna
Szimborska
nhìn cuộc chiến
Szimborska
nhìn cuộc chiến
Nhìn thấu hết ruột gan thế giới:
Thu gọn chỉ một cái bắt tay,
Diễn xuất dễ dàng qua nụ cười,
Tầm thường như kinh nguyện,
lập lại lòng thật thà cố hữu.*
Lịch sử coi nhẹ những chiến thắng phô trương:
- chỉ tung cát bẩn mù vào mắt.
Đường trước mặt
dẫn về nơi vô định,
nước giếng nhiễm trùng, bánh ăn mốc meo.
Quyền lợi chiến tranh thành kiến thức thế giới:
- rất lớn, làm sao vừa một bắt tay,
rất khó, làm sao nụ cười diễn xuất,
rất lạ lùng, như lời kinh lập lại lòng thật thà.*
* Câu này chuyển dịch xa nguyên bản.
Ít Người Thích Thơ
Ít người
không phải tất cả.
Đừng kể đám đông, chỉ số ít.
Đừng kể học đường, nơi học trò phải học thơ
đừng kể thi sĩ,
có lẽ, trong một ngàn người, chỉ được hai người.
Thích thơ
như họ thích phở gà,
như thích lời khen và thích màu xanh,
như thích khăn quàng quen thuộc,
như thích lối sống cá nhân
như thích vuốt ve chó.
Thơ
nhưng thơ là gì?
Nhiều câu trả lời hời hợt
không thỏa mãn câu hỏi.
Tôi cũng không biết, nhưng bám lấy thơ
như vịn lan can cầu thang, đứng vững.
Anna Szimborska
Bản việt ngữ: Ngu Yên
Liên tục 40 năm, từ 1970, mỗi đầu tháng 11 Anna Szimborska dựng bảng tạ khách, “Tôi đang bận làm... nghệ sĩ.” Công việc bà làm là tự tay cắt dán bưu thiệp mừng năm mới gửi bằng hữu. Woody Allen -nhà văn, kịch tác gia, nhạc sĩ, đạo diễn Hollywood- phát biểu "Bưu thiếp này, với tôi quí hơn tượng Oscar".
Hình bưu thiếp trang bên, mời coi.
Tuyển chọn, viết giới thiệu: Trần Dạ Từ.
Gửi ý kiến của bạn
