Đàn ông đối phó với Covid-19 dở hơn phụ nữ. (www.pixabay.com)
Đại dịch Covid-19 vẫn còn đang hoành hành tại nhiều tiểu bang ở Mỹ, các nước Châu Âu và trên thế giới. Phải chăng trong số những người bị truyền nhiễm vi khuẩn corona thì đàn ông dễ bị tổn thương nặng nề hơn phụ nữ? Phụ Tá Giáo Sư Maghan E. Rebuli của Đại Học University of North Carolina tại thành phố Chapel Hill đã có bài phân tích công phu, được xem là bài viết tiên phong đối với vấn đề này, để trả lời cho câu hỏi đó. Bài viết đã được đăng trên trang mạng www.theconversation.com hôm 12 tháng 10 năm 2020. Việt Báo xin đăng bản dịch Việt của Thụy Âm để độc giả tường lãm.
*******
Nếu bạn hỏi hầu hết phụ nữ về cách những người thân, những người hợp tác và bạn bè thuộc giới mày râu của họ đối phó với dịch bệnh như thế nào, thì họ sẽ thường trả lời với bạn bằng một cái liếc mắt kèm theo, “Anh ấy như một em bé.” “Anh ấy rất nhỏng nhẻo.” Hay “Anh ấy rất phóng đại.” Nhưng có thể có giải thích sinh học đối với hành vi này.
Được đặt tên là “bệnh cúm đàn ông,” hiện tượng này đã được đánh giá trong một phê bình được phổ biến trước đây, các nghiên cứu dịch học lớn, cũng như trong các nghiên cứu về bệnh cúm trong động vật. Trong những nghiên cứu này, các ông bị bệnh lâu hơn, với nhiều triệu chứng nặng hơn và có sự phản ứng yếu hơn đối với chích ngừa. Các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm với động vật bị truyền nhiễm vi khuẩn cúm cũng nhấn mạnh rằng có những khác biệt dựa vào giới tính trong đáp ứng miễn nhiễm mà ảnh hưởng đến kết quả được quan sát trong con người. Nhưng các triệu chứng và kết quả nghiêm trọng hơn này có phải giống nhau đối với cảm và cúm?
Là chuyên gia về chất độc hô hấp và là nhà nghiên cứu đang điều tra về những khác biệt giới tính trong hệ thống hô hấp, tôi đã bị lôi cuốn khi đọc một nghiên cứu gần đây về các phản ứng theo giới tính đối với Covid-19 cho thấy rằng những người đàn ông thực sự dễ bị tổn thương và đau khổ hơn từ dịch bệnh này.
Khác biệt giới tính trong Covid-19
Những khám phá này có thể áp dụng cho các vi khuẩn hô hấp khác như SARS-CoV-2, mà gây ra Covid-19. Thí dụ, các phúc trình về tỉ lệ truyền nhiễm SARS-CoV-2 thì giống nhau giữa đàn ông và phụ nữ, nhưng giới tính đàn ông là yếu tố nguy cơ đáng kể đối với bệnh dịch Covid-19 và tử vong. Thực tế, nghiên cứu đã cho thấy rằng những người đàn ông dễ bị chết vì Covid-19 gấp 2.4 lần. Tôi tìm thấy thú vị rằng tỉ lệ tử vong cao hơn trong đàn ông cũng đã xảy ra trong các bệnh do vi khuẩn corona khác như bệnh hô hấp ác tính trầm trọng, được gây ra bởi SARS-CoV, và bệnh hô hấp Trung Đông.
Dựa trên các tài liệu từ Trung Tâm Kiểm Soát và Ngăn Ngừa Bệnh Tật (CDC) của Hoa Kỳ tính tới ngày 5 tháng 10 năm 2020, nguy cơ tử vong từ Covid-19 trong đàn ông ở độ tuổi từ 30 tới 49 cũng được tìm thấy cao gấp đôi phụ nữ.
Trong các nhóm tuổi khác, nguy cơ tử vong liên quan đến Covid-19 trong đàn ông cũng cao hơn phụ nữ cùng nhóm tuổi. Nhưng nó không cao như trong nhóm tuổi từ 30 tới 49.
Điều này trái ngược với tỉ lệ truyền nhiễm SARS-CoV-2 gần như bằng nhau ở trong các nhóm tuổi đó, khiến cho các khoa học gia tự hỏi tại sao những người đàn ông dễ bị tổn thương hơn.
Rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang và giữ khoảng cách xã hội là cách tốt nhất để ngăn ngừa dịch bệnh. (www.pixabay.com)
Nghiên cứu xác định tại sao đàn ông dễ bị tổn thương hơn đối với Covid-19
Phúc trình gần đây được đăng trong tạp chí Nature khám phá cách những người đàn ông và phụ nữ phản ứng khác nhau với Covid-19.
Nghiên cứu này kiểm chứng các mẫu gồm các que bông chọt vào mũi, nước miếng, và máu, được thu thập từ những người khỏe mạnh hay những bệnh nhân Covid-19. Các mẫu này được dùng để hiểu tốt hơn về sự phản ứng của hệ miễn nhiễm đối với sự truyền nhiễm trông giống điều gì và cách nó khác biệt trong con người với bệnh nặng hơn.
Tương tự với tài liệu của CDC về tỉ lệ truyền nhiễm, không có sự khác biệt giới tính trong sự tập trung của vi khuẩn hay số vi khuẩn hiện diện được quan sát trong que bông chọt vào mũi hay nước miếng. Cũng không có các khác biệt trong những mức kháng thể -- là dấu hiệu cơ thể đã xác định vi khuẩn – được phát hiện trong những người đàn ông và phụ nữ bị nhiễm bệnh.
Đàn ông bị truyền nhiễm SARS-CoV-2 cho thấy bị viêm nặng hơn
Tuy nhiên, các tác giả đã xác định những khác biệt giới tính chính trong thời gian phản ứng miễn nhiễm sớm xảy ra ngay sau khi một người bị truyền nhiễm với vi khuẩn SARS-CoV-2.
Các mẫu máu được phân tích để tìm ra nhiều loại cytokines (chất được tiết ra từ tế bào của hệ thống miễn nhiễm) – một số phân tử có dấu hiệu đầu tiên giúp các tế bào miễn nhiễm phản ứng với các mầm bệnh. Các mức của những dấu hiệu này lên và xuống để cung cấp sự phản ứng đủ để chống lại một mầm bệnh xâm nhập. Nhưng số lượng lớn của các phân tử này có thể làm thiệt hại nghiêm trọng cơ thể. Đây là trường hợp trong một cơn bão cytokine.
Các tác giả của phúc trình đăng trên tạp chí Nature đã quan sát những khác biệt giới tính trong sức mạnh của phản ứng cytokine. Những người đàn ông cho thấy các mức cytokines mà tạo ra viêm, như IL-8 và IL-18, cao hơn các phụ nữ. Số lượng cytokines này cao hơn được liên kết với bệnh nghiêm trọng hơn. Trong nhiều trường hợp của Covid-19, chất lỏng tích tụ trong các lá phổi, làm giảm oxy có sẵn trong cơ thể cho các chức năng bình thường. Điều này có thể dẫn tới việc làm thiệt hại mô bào, làm sốc và có khả năng làm hư hại nhiều bộ phận cơ thể.
Phụ nữ bị SARS-CoV-2 chuẩn bị tốt hơn để loại trừ vi khuẩn
Cộng thêm với các khác biệt giới tính trong các mức cytokine, các tác giả bản phúc trình nói trên cũng tìm thấy nhiều khác biệt giới tính trong chức năng của các tế bào miễn nhiễm.
Phụ nữ đối phó với Covid-19 tốt hơn nam giới. (www.pixabay.com)
So sánh với đàn ông, phụ nữ có số tế bào T cao hơn – quan trọng để loại trừ các vi khuẩn – mà đã được kích hoạt, được chuẩn bị và sẵn sàng để phản ứng với sự truyền nhiễm của SARS-CoV-2. Đàn ông với các mức thấp của những tế bào T năng động này thì có khả năng bị bệnh nặng hơn.
Như thế, có nhiều khía cạnh của phản ứng miễn nhiễm của con người đối với SARS-CoV-2 mà khác nhau giữa đàn ông và phụ nữ. Việc hiểu biết những khác biệt này có thể cho biết cách các bác sĩ điều trị bệnh nhân và có thể giúp các nhà nghiên cứu phát triển các liệu pháp theo giới tính.
Khả năng dễ bị tổn thương gia tăng từ Covid-19 trong các ông có vẻ là do sinh học
Những kết quả này trái ngược suy nghĩ rằng khả năng dễ bị tổn thương của đàn ông đối với việc truyền nhiễm SARS-CoV-2 là vì các hành vi nguy hiểm hơn. Những thứ đó gồm việc hạ thấp sự nghiêm trọng của vi khuẩn, tham dự các cuộc tụ họp đông người và không để ý đến các hướng dẫn giữ khoảng cách xã hội, cũng như tỉ lệ thấp của việc rửa tay và đeo khẩu trang. Thực tế, tỉ lệ truyền nhiễm thực sự là giống nhau giữa đàn ông và phụ nữ, trong khi đàn ông có nguy cơ bị Covid-19 nặng hơn, cho thấy sự khác nhau thuộc về sinh học trong phản ứng với truyền nhiễm.
Bài này là một trong bài đầu tiên viết về loại này đi sâu vào các cơ chế của khả năng dễ bị tổn thương do khác biệt giới tính. Với nguy cơ sinh học bẩm sinh lớn hơn đối với bệnh nặng và tử vong trong đàn ông, điều này cho thấy rằng đàn ông có thể cần năng động về việc giữ khoảng cách xã hội, rửa tay và đeo khẩu trang.
Sự tuân hành tốt hơn đối với việc bảo vệ ngăn ngừa truyền nhiễm, đặc biệt trong nam giới, sẽ không chỉ giảm nguy cơ truyền bệnh của họ, mà cũng chống lại nguy cơ gia tăng của dịch bệnh nghiêm trọng và tử vong từ Covid-19.
Thông điệp chính của bài báo mới này là các nhà nghiên cứu cần xem các chiến lược để bảo đảm những điều trị và thuốc chích ngừa có hiệu quả ngang nhau cho cả phụ nữ và đàn ông, đặc biệt khi một người dễ bị tổn thương hơn người khác.
Gửi ý kiến của bạn
