Tinh Hoa và Phản Tinh Hoa

Trương Hán Siêu là một trong các nhà Nho nổi tiếng chống phá Phật giáo kịch liệt nhất trong lịch sử Việt Nam. Tuy nhiên, ít người biết rằng nhiều năm cuối đời, từ khi còn trong quan trường, cụ Trương Hán Siêu đã trở thành một người sùng mộ Đạo Phật. Lập trường sùng mộ Phật giáo của cụ Trương chưa được ghi rõ ràng vào trang tiểu sử ở Wikipedia

Trong cái nhìn này của Thiền Tông, họ không thấy bất kỳ thành trì giáo lý nào để bảo vệ, vì tất cả chỉ là hóa hiện của tâm, vì vô thường chảy xiết trong từng sát na, đây là nơi họ thấy không Phật, không tâm. Trong cái nhìn này, các Thiền sư nói làm sao cũng đúng: Tức tâm tức Phật. Cũng gọi là đúng. Mà nói: Không tâm, không Phật. Cũng gọi là đúng. Tất cả thế giới này chỉ là các hình ảnh hiện lên trong tâm họ, tất cả thành trì giáo lý chỉ là các niệm, các quan điểm được dựng lên. Hễ bám víu vào là rơi vào sanh tử luân hồi. Khi lìa tất cả, không giữ bất kỳ suy tưởng nào, thì đó là ánh sáng giải thoát.

Bài này được dịch để bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả những thế hệ tứ chúng trong hơn hai thiên niên kỷ qua đã học thuộc lời Đức Phật dạy, đã truyền lại từ đời này sang đời sau, đã lưu giữ kinh điển, và đã dịch kinh sang hàng chục ngôn ngữ cho nhân loại. Và cũng đặc biệt là chủ đề của nhóm ba bài viết trong này từ vị Tam Tạng Pháp Sư Bhikkhu Sujato. Thế giới đang bước vào cuộc cách mạng rất mới của trí tuệ nhân tạo, AI, một công cụ có nhiều ứng dụng hữu dụng cho gần như mọi mặt của đời sống. Chỉ trong vài giây đồng hồ, AI có thể cho chúng ta những hình ảnh đẹp hy hữu như nghệ thuật nhiếp ảnh, có thể soạn ra các ca khúc xuất sắc trong nhiều thể loại, có thể làm các video thần tốc cho các công ty quảng cáo, và nhiều ứng dụng tuyệt vời khác. Tuy nhiên, có một nơi AI bị cấm vào. Đó là Tàng kinh các về Phật học lớn nhất thế giới hiện nay. Để tìm hiểu lập trường này, dịch giả sẽ dịch ba bài viết sau

Nên nghe nhạc, hay không nên nghe nhạc? Nên sáng tác nhạc để cúng dường Tam Bảo, hay không nên? Đôi khi chúng ta lại nhầm lẫn rằng chuyện âm nhạc cúng dường Tam Bảo là tiếp biến văn hóa của Phật Giáo khi vào Trung Hoa và Tây Tạng. Không phải như thế. Nếu đặt câu hỏi theo một cách khác, chúng ta sẽ tiếp cận vấn đề rộng hơn. Thí dụ: nên làm thơ cúng dường Chư Phật, hay không nên, bởi vì thơ cũng là một thể loại nghệ thuật có âm vận réo rắt tuy là ít chất nhạc hơn? Thơ trong một nghĩa nào đó, vẫn là một dạng gần với âm nhạc. Thực tế, Đức Phật là một nhà thơ vĩ đại, ứng khẩu thành thơ trong rất nhiều trường hợp, trong đó thi tập nổi tiếng nhất của ngài là Kinh Pháp Cú.

Trump và Epstein là bạn bè thân thiết trong nhiều năm, đặc biệt là vào thập niên 1990. Họ đã cùng nhau tham dự các bữa tiệc, với những video cho thấy cả hai cười đùa và khiêu vũ cùng các cô gái trẻ. Trong một cuộc phỏng vấn với Tạp chí New York năm 2002, Trump đã nói về Epstein như sau: “Tôi đã biết Jeff 15 năm. Anh ấy rất vui tính. Thậm chí còn có người nói rằng anh ấy thích phụ nữ đẹp như tôi, và nhiều người trong số họ là những cô gái trẻ.”

Chiếc khăn rằn Nam bộ và lá cờ đỏ sao vàng là hai vật thể ở Việt Nam tưởng chừng như không dính líu gì đến nước Mỹ và cộng đồng người Việt tại Mỹ. Vậy mà hôm nay nó lại được tôi đưa vào bài viết này một cách mà chính tác giả cũng không ngờ và chưa bao giờ nghĩ tới. Ban đầu tôi định quên nó đi vì nghĩ rằng không đáng để tôi quan tâm. Nhưng thực tế câu chuyện đã làm tôi ít nhiều khó chịu và suy nghĩ, khi viết ra tôi sẽ được nhẹ lòng. Dầu sao, đây cũng là một khía cạnh trong sinh hoạt rất phức tạp của cộng đồng người Việt ở Mỹ và là kinh nghiệm bản thân, tôi thấy cần và muốn chia sẻ với mọi người. Sự việc xảy ra vào tháng 5 năm 2025 khi tôi về Việt Nam thăm thân nhân, đi du lịch và chụp hình như thông lệ từ nhiều năm nay.

Bạn có thể ngưng đọc một phút và tự nhủ rằng "Không biết" thì tất cả trong tâm bạn sẽ sạch trơn, sẽ không có xanh đỏ tím vàng, sẽ không còn buồn vui hờn giận, sẽ không còn dấu vết Nam Tông hay Bắc Tông, sẽ không còn dấu vết biện biệt thiện với ác, sẽ không còn ranh giới đúng với sai nữa, và Tâm Không đó chính là một bước để vào Gương Tâm trong trẻo, không do tạo tác, không hiển lộ từ ba cây lau nào hết. Nếu bạn thường trực sống với tâm không biết, bạn sẽ hiểu các Thiền ngữ để lại trong kinh sách Thiền Tông.

Kinh Phật thường nói rằng chúng ta đang sống trong nhà lửa. Nghĩa là, hiểm họa liên tục, không có gì bình an. Và phải lo tìm đường giải thoát. Lời Phật dạy không đơn giản có ý nói rằng hãy rời nơi này để qua nơi khác. Không đơn giản như thế. Bởi vì chuyện dời đổi không gian và thời gian không cứu được chúng ta, khi còn danh sắc này, còn thân tâm này.