Hôm nay,  

Có Nụ Hồng Ngày Xưa Rớt Lại

21/02/202500:00:00(Xem: 3248)
IMG_5188
 
Khánh Ly khóc.
Tôi bất ngờ.
Mọi người chưa nghĩ ra.

300 cái đầu, 600 trăm con mắt, 600 trăm lỗ tai, 300 hơi thở đều im lặng. Một cảnh tượng hoàn toàn đồng cảm. Tâm trạng nặng nề trong bóng tối tràn ngập cả thính đường.

Lúc đó, sân khấu kéo màn. Hậu cảnh sáng dần lên, thấy tấm hình lớn, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đang cầm cây đàn thùng, tay kia quàng qua mái tóc Khánh Ly. Nét mặt ông chìm đắm vào địa đàng âm nhạc và Khánh Ly trẻ như thời còn chân đất ở quán Tre.

Đèn pha từ phía xa rọi đến bước chân Khánh ly xuất hiện trong chiếc áo dài đen từ hậu trường. Khánh Ly khóc.

Tôi nghĩ, dù là ai, trong trường hợp này cũng không thể ngăn cảm xúc sụt sùi.

Kể lại chuyện ngày tháng cũ.  Năm 2000, trong khi các chương trình đại nhạc hội rầm rộ khắp nơi ở hải ngoại, gây quỹ, kiếm tiền, vinh danh đủ các lý do. Đây là loại nhạc nhìn, không phải nhạc nghe.

Chúng tôi những người yêu nghe nhạc thính phòng trong phong cách ‘recital’. Để tận hưởng chất giọng và nghệ thuật truyền cảm xúc qua những ca từ chất lượng bởi tài hoa diễn đạt của một ca sĩ. Một ca sĩ, một chương trình trong hai giờ trình diễn, Không phải ca sĩ nào cũng thực hiện được. Buổi nhạc recital đòi hỏi ca sĩ phải có khả năng hát khoảng hai mươi ca khúc với dương cầm, vỹ cầm, guitar, kèn đồng. Điểm nhấn: Làm sao cho người nghe mê mẩn không biết chán. 

Vì vậy, anh Nguyễn Cương và Ngu Yên thành lập chương trình nhạc thính phòng (theo nghĩa rộng) có tên gọi là “Bạn và Nghệ Sĩ.” Chúng tôi say mòng, trôi nổi, vui buồn được hai mươi hai chương trình với hầu hết những ca sĩ có khả năng dài hơi, đam mê, chinh phục và đồng cảm với khán giả. Nghĩ lại còn thấy lòng nao nức.

Khánh Ly hát nhạc Trịnh Công Sơn là chương trình Bạn và Nghệ Sĩ thứ 6. Mỗi chương trình thường được dàn dựng, tập tành, để tiếp cận hoàn tất cần khoảng ba tháng chuẩn bị. Dự định thực hiện vào cuối tháng Năm, chúng tôi bắt đầu thực thi chương trình Khánh Ly-Trịnh Công Sơn vào tháng Ba năm 2001, với chủ đề: Như Cánh Vạc Bay.

Sau khi mướn thính đường thính phòng của đại học Saint Thomas, nằm ngay trung tâm phố Houston. Đẹp và sang với không khí cổ kính của đại học tôn giáo, dưới những tàng cây sồi trăm năm, mọc nhánh nối lại với nhau. Bên trong, sân khấu tròn sâu xuống, khán giả ngồi vòng cung, ghế cấp cao dần lên. Âm thanh, ánh sáng, tân thời với 300 trăm chỗ ngồi.

Quảng cáo đưa lên, vé bán thong thả, đột nhiên, tin nhạc sĩ Trịnh Công Sơn qua đời ngày 1 tháng Tư năm 2001. Mọi chuyện thay đổi. 300 trăm vé tự động bốc khói. Vì buổi nhạc sẽ diễn ra từ 2 giờ trưa đến 5 giờ chiều, nên chúng tôi có khoảng thời gian còn lại. Ban tổ chức hỏi ý Khánh Ly. Đúng là con người chịu chơi. Nàng đồng ý, chơi luôn. Xuất thứ hai bắt đầu từ 6 giờ đến 9 giờ đêm.

Chịu chơi? Đúng. Hát 40 bài trong một buổi chiều, chịu chơi chỉ là danh từ chưa đủ nghĩa. Có bao nhiêu ca sĩ dám chơi một loạt 40 bài trong sáu giờ đồng hồ? Nghỉ một giờ ở giữa, xúm nhau ăn chiều ‘to go’. Chùi miệng chưa xong phải lên giàn thử điều chỉnh âm thanh. Và khách đã tấp nập hàng dài chờ mở cửa.

Một kiểu nào đó, Khánh Ly mang phong thái bất cần đời vào tiếng hát vì vậy mới nổi bật trong Một Cõi Đi Về, Phôi Pha, Đàn Bò Vào Thành Phố…. Chất giọng nhân sinh tiêu điều trong nhạc Trịnh hòa hợp với chất giọng rã rời, mệt mỏi, vô chừng thời chiến, khiến cho nhạc Trịnh qua tiếng hát Khánh Ly là một đồng cảm độc đáo. Dù sau này, nhiều giọng ca trẻ thể hiện nhạc Trịnh qua nhiều kiểu mẫu và phong cách khác nhau: hay, nghe thấm thía nhưng cái chất giọng khàn nhựa kia vẫn không lấy gì thay thế.  Theo tôi, cụm từ “Khánh Ly hát Nhạc Trịnh Công Sơn” là một điều gì mang tính văn hóa. Tại sao?
Khi tôi một mình trở về trên đường phố khuya, Kyoto tắt đèn cũng buồn như phố Qui Nhơn. Tôi nghe trong tôi tiếng hát: “Khi bước chân ta về, đêm khuya nhìn thành phố, thành phố hoang vu, như một lần qua cuộc tình. Làm sao em biết đời sống buồn tênh…” Cảm tưởng đó đã chìm trong máu, chỉ chờ một rung động khêu gợi, cảm xúc hiện lên và đến với tiếng hát Khánh Ly, không phải của ai khác. Những cảm xúc bất chợt trong những hoàn cảnh ngẫu nhiên kèm theo hình ảnh, lời nói, làm rung cảm tâm hồn, ai cũng có trải qua. Và những lẩm bẩm ca từ của Trịnh trong trí tưởng thì rất nhiều, nhất là những bạn cùng một thế hệ với tôi hoặc trẻ hơn.  

Về biển, đôi khi gặp Biển Nhớ-Khánh Ly. Mệt mỏi đời sống lại nghe Khánh Ly-Một Cõi Đi Về. Bạn có thấy trong nhiều cảnh sống, tự động trong thâm tâm chúng ta vang lên câu nhạc, câu thơ, dường như chúng nó đã là một phần đời của mỗi người. Văn hóa đó làm cho đời thêm đẹp và hay.

“Bạn và Nghệ Sĩ thứ 6” thay đổi chủ đề cho phù hợp với hoàn cảnh. “Như Một Lời Chia Tay” ra đời. 300 vé nữa cũng cháy. Khách nghe từ New Orleans lái xe lên, từ Dallas lái xe qua, không còn chỗ ngồi. Họ tình nguyện mua vé nhưng đứng xem.

Rồi trưa Chủ Nhật ngày 25 tháng Một, trên sân khấu âm u. Đèn pha từ phía xa rọi vào góc phải hậu trường, Khánh ly bước ra trong chiếc áo dài đen. Khánh Ly đang khóc. Tôi nghĩ, dù là ai, trong trường hợp này cũng không thể ngăn cảm xúc sụt sùi.

Trịnh Công Sơn và Khánh Ly không phải chỉ là nhạc sĩ và ca sĩ; họ là hai thầy trò, anh Sơn đàn và hướng dẫn Ly hát theo đúng ý nhạc, giải thích vì sao, lúc nào phải chìm sâu vào ca từ, làm sao để vượt qua ca sĩ để trở thành nghệ sĩ của âm nhạc; họ là hai anh em gắn bó trên con đường trải nghiệm nhạc và tiếng hát đến cho một thời đại chết chóc, tang tương, cho những thế hệ trẻ ngẩn ngơ thất lạc; mối tình đó lớn hơn tình yêu. Bỗng dưng, người anh qua đời. Bỗng dưng chương trình hát ca ngợi nghệ thuật trở thành chương trình tưởng niệm. Bất ngờ.

Bất ngờ hơn nữa, khi bước ra sân khấu, việc đầu tiên là nhìn thấy tấm poster lớn được chiếu lên màn ảnh với cả một trời kỷ niệm. Nhìn thấy người thầy, người anh, người bạn đồng hành, nay không còn nữa. Tôi nghĩ, dù là ai, trong lúc đó, không thể không rơi nước mắt.

Sau một khoảng im lặng, im lặng hoàn toàn, mọi người đều tôn trọng giây phút thiêng liêng đó. Trong cương vị là người giới thiệu chương trình, tôi thật sự không biết phải làm gì. Cảm giác vừa buồn, vừa sung sướng, vừa lo lắng, vừa muốn bước ra bắt đầu chương trình, vừa muốn đứng lại, không muốn phá vỡ giây phút thăng hoa này.

Trong khi bên trong thính đường im lặng, bên ngoài thính đường, bên kia sân đại học, loa cầm tay hô hào, ồn ào, đã đảo, náo loạn. Một số đồng bào người Việt tổ chức chống lại buổi nhạc Trịnh Công Sơn vì lý do chính trị và cùng số phận, họ tẩy chay Khánh Ly. Họ đến rất sớm, trước khán giả, giăng biểu ngữ, phất phới cờ cầm tay, nhưng chỉ được đứng bên kia đường hò hét, vì cảnh sát ngăn chận không cho họ tràn qua. Quang cảnh rối loạn. Nhưng người nghe vẫn sắp hàng từ từ vào cửa.

Trong khoảng im lặng tôn nghiêm đó. Chưa ai biết phải làm gì. Đột nhiên, lẻ loi một tiếng vỗ tay vang lên. Trăm trăm tiếng vỗ vang lên. Ngàn ngàn tiếng vỗ nối tiếp. Tiếng vỗ của tình cảm thông, tiếng vỗ của lòng đồng cảm. Tiếng vỗ của tình yêu nhạc. Tiếng vỗ của những tâm hồn mất mất tìm gặp lại nhau trong một buổi chiều kỳ diệu.

Buổi nhạc bắt đầu trong cảm giác vui buồn lẫn lộn, bát ngát những say mê. Chiều đó Khánh Ly hát 40 bài mà không phải hát. Đó là tiếng kêu, tiếng gọi làm sống lại một thời dĩ vãng; làm say sưa 600 khán giả; làm cho nhiều người già còn nhắc lại chuyện hôm xưa: Chiều đêm đó, Như một lời chia tay, Khánh Ly và các bạn nghệ sĩ đã từ giã Trịnh Công Sơn trong lời ca xa xăm, sâu thẳm của bóng đêm:

Có nụ hồng ngày xưa rớt lại
Bên cạnh đời tôi đây
Có chút tình thoảng như gió vội
Tôi chợt nhìn ra tôi
Tiếng thì thầm từng đêm nhớ lại
Ngỡ chỉ là cơn say
Đoá hoa vàng mỏng manh cuối trời
Như một lời chia tay
                                
         
(Như Một Lời Chia Tay. TCS.)         
Ngu Yên. Houston. 19 tháng 2 năm 2025.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Sức hút của phim nghe qua tưởng hiển nhiên: ba cô gái ngầu trong y phục cầu kỳ, hát những bản tuyên ngôn tự khẳng định dễ thuộc, đi kèm hình ảnh rực rỡ, dàn dựng sáng tạo. Tất cả lại trôi đi trên làn sóng Hàn lưu đang bành trướng khắp thế giới, từ BTS, Blackpink đến Parasite hay Squid Game. Vậy nhưng, thành công đó không hề “đương nhiên”: đây là câu chuyện hoàn toàn mới trong thời buổi hãng phim chỉ thích bấu víu vào thương hiệu quen thuộc; là phim hoạt hình không dựa vào loạt phim sẵn có, lại mang nặng chi tiết văn hóa Hàn và không có siêu sao phòng vé, trong khi kinh phí ở khoảng một trăm triệu đô-la.

Hội đồng quản trị Trung tâm Biểu diễn Nghệ thuật John F. Kennedy tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn, do Tổng thống Donald Trump bổ nhiệm, hôm nay đã biểu quyết thông qua việc đổi tên cơ sở này thành Trump–Kennedy Center.

VVNM 2025 đánh dấu cột mốc 25 năm thành lập giải thưởng văn học lâu đời nhất của người Việt hải ngoại, lồng trong lịch sử 50 năm người Việt tị nạn. Trong hơn 14,600 trang sách là những câu chuyện của đủ loại ký ức, cảm xúc, có đủ cay, đắng, ngọt, bùi. Có những mất mát; chia xa, có những đoàn viên, thành tựu.

"Kỳ thực, ngày nay đa số người ta không đọc sách nữa, mà chỉ liếc nhìn trên mạng những thông tin trong vài phút đồng hồ rảnh rỗi hiếm hoi, và những thông tin ấy cũng chỉ lưu lại trong bộ nhớ không quá vài sát-na. Xu hướng của thời đại là thế. Cuộc sống càng hiện đại tân tiến, con người càng tất bật vội vàng, càng chóng lãng quên, một nghịch lý hết thuốc chữa của đời sống." Đoạn văn này được trích từ Lời ngỏ cuốn tạp luận "Theo dấu thư hương" đầu tiên của nhà văn Trịnh Y Thư. Trong thời đại mà sự tiện lợi có thể đạt đến mức "AI" trong nhiều lãnh vực bao gồm cả sáng tác nhạc, và có thể một ngày nào đó, phải chăng con người không cần viết thư tay bày tỏ tình cảm bằng cảm xúc tự nhiên từ trái tim vì đã có "AI"???

Vào tối Thứ Bảy, ngày 22 tháng 11 năm 2025, tại Điểm Hẹn Cà Phê Quận Cam, Coffee Factory (tọa lạc tại 15582 Brookhurst St, Westminster, CA 92683), ca sĩ Thúy Anh cùng hai tâm hồn văn nghệ tuổi đôi mươi, Ethan Trần và Henry Ngô, và những khách mời bất ngờ sẽ cống hiến cho quý thính giả một đêm nhạc được chuẩn bị kỹ luỡng từ âm thanh đến ban nhạc. Đêm nhạc Chốn Xưa do ca sĩ Thúy Anh tổ chức và biên tập với sự hỗ trợ của những bằng hữu đồng nghiệp. Ca sĩ Huy MC và Khôi Hồ phụ trách âm thanh. Ban nhạc bao gồm những thành viên giàu kinh nghiệm: Tateng Katindig (keyboardist), Lê Ngọc (guitarist), Vũ Anh Tuấn (bassist), Hoàng Công Luận (keyboardist), Land Richards (drummer).

Một nghiên cứu mới của Đại học King’s College London cho thấy: chỉ cần dành 20 phút xem tranh trong viện bảo tàng cũng đủ để giảm hormone căng thẳng và giúp cơ thể thư giãn. Thí nghiệm được thực hiện tại Courtauld Gallery ở Luân Đôn – nơi trưng bày các tác phẩm của Manet, Van Gogh và Gauguin. 50 tình nguyện viên, tuổi từ 18 đến 40, được chia làm hai nhóm: một nhóm xem tranh gốc trong phòng trưng bày, nhóm còn lại xem bản sao trong không gian bình thường.

Người đời thường nói Beethoven cô độc trong tình yêu, nhưng cái chết của ông không khép lại trái tim ấy. Giữa đống giấy tờ trong ngăn bàn của thiên tài điếc, người ta tìm thấy một bức thư tình chưa gửi – ngọn lửa còn cháy dở của một cuộc tình bị giấu kín. Bức thư không đề tên người nhận. Chỉ có mấy chữ run rẩy: “Gửi người yêu bất tử.”“Anh chỉ có thể sống trọn vẹn bên em, hoặc không sống gì cả... Anh sẽ lang thang mãi cho đến khi được bay về với vòng tay em.”

Giờ học hôm nay lớp Đại Dương học đọc bài hát Việt Nam! Việt Nam! của nhạc sĩ Phạm Duy. Cô giáo cắt nghĩa những chữ khó bằng tiếng Việt, học trò thay phiên nhau lên bảng viết tiếng Việt và dịch ra tiếng Đức. Trong bài hát, học trò làm quen với những chữ dùng phép ẩn dụ (Metapher) như “vành nôi”, “xương máu”... Học trò đã học “đất” là Erde, “nước” là Wasser. Giờ đây học trò hiểu thêm, khi nói chung, hai chữ “đất nước” nghĩa là quê hương, là tổ quốc. Cô giáo hỏi học trò có những ấn tượng gì sau khi đọc và hiểu nội dung bài hát. Một trò phát biểu: “Việt Nam là đất nước đẹp. Việt Nam muốn sống trong hòa bình.” Cô giáo khen trò giỏi, vì trò đã hiểu câu hát: “Việt Nam không đòi xương máu.” Trò khác nói: “Con thích nhất câu: Việt Nam! Việt Nam! Nghe từ vào đời/ Việt Nam hai câu nói bên vành nôi”. Có mấy trò lại thích câu: Tình yêu đây là khí giới/ Tình thương đem về muôn nơi.

Nói gì thì nói, màu da vẫn là loại “giấy tờ” đầu tiên mà nhân loại cấp cho nhau. Nó quyết định bạn được vào đâu, bị nhìn thế nào, bị xét đoán ra sao. Wole Soyinka từng nói: “Da tôi đen, nhưng trí óc tôi không có màu.” Thế mà biên giới thế giới lại chỉ hiểu được màu trắng. Có người bảo: “Đó là lỗi hệ thống.” Nhưng hệ thống nào lại sợ một ông già bảy mươi mấy tuổi với cây bút và mái tóc bạc như sợi chỉ khói?

Viet Film Festival Năm 2025 vẫn tiếp tục đặt những cột mốc mới, với hơn 100 phim gửi về tham dự. Trong đó, 60 phim được chọn – bao gồm 47 phim ngắn và 13 phim dài – đến từ các đạo diễn tại Hoa Kỳ, Việt Nam, Úc, Canada, Pháp, Đức, Anh, Tiệp Khắc...
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.