Sau 3 năm bị liệt từ ngực trở xuống, giờ đây, Keith Thomas đã có thể cử động tay và cảm nhận được các cảm giác trên da nhờ phương pháp bắc cầu nơ ron thần kinh kép (double neural bypass). (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
Một nhóm các nhà nghiên cứu vây quanh Keith Thomas, 45 tuổi, và nhìn chằm chằm vào bàn tay phải của ông. “Mở ra nào, mở ra nào, mở ra nào,” họ thúc giục, và reo hò khi những ngón tay của Thomas xòe ra và cuộn lại theo các hình ảnh trên màn hình máy tính.
Vào tháng 7 năm 2020, bị tai nạn trong một chuyến đi lặn, Thomas bị liệt từ ngực trở xuống. Nhưng giờ đây, ông đã có thể cử động tay trở lại sau một thử nghiệm lâm sàng thực hiện bởi các nhà nghiên cứu từ Feinstein Institutes for Medical Research của Northwell Health ở New York.
Chad Bouton, kỹ sư về sinh học tại Viện Feinstein và là người dẫn đầu cuộc thử nghiệm, cho biết Thomas là người đầu tiên trên thế giới được phẫu thuật bắc cầu nơ-ron thần kinh kép (double neural bypass). Đây là một công nghệ giúp liên kết não, tủy sống và cơ thể, mang tới hy vọng có thể phục hồi cả hai khả năng di chuyển và xúc giác của bệnh nhân – ngay cả khi đã rời khỏi phòng thí nghiệm.
Cho đến nay, có vẻ như liệu pháp có hiệu quả khá tốt. Thomas đã có thể nhấc cánh tay lên và có thể cảm nhận được các cảm giác trên da. Ông thổn thức: “Không từ ngữ nào có thể diễn tả được khi có thể cảm nhận trở lại.”
Khi mới đến với phòng thí nghiệm của Bouton vào năm 2021, Thomas không thể nhấc tay ra khỏi khung xe lăn. Trong khoảng một năm, để giúp nhóm nghiên cứu hiểu rõ về tình trạng sau tai nạn của mình, Thomas quan sát các bàn tay di chuyển trên màn hình máy tính và cố gắng lặp lại các chuyển động đó. Hầu hết đều thất bại, bởi cơ thể Thomas không thể thực hiện theo mệnh lệnh của tâm trí.
Vào tháng 3 năm 2023, sau cuộc phẫu thuật dài 15 tiếng, tình hình đã thay đổi. Bác sĩ giải phẫu thần kinh Ashesh Mehta đã đặt 5 tấm điện cực tí hon vào các vùng não chuyên kiểm soát chuyển động và cảm giác ở bàn tay phải của Thomas. Để xác nhận mình đã tìm đúng chỗ, bác sĩ Mehta đánh thức Thomas trong khi phẫu thuật và kích thích những vùng não đó. Ngay lập tức, Thomas cho biết có thể cảm nhận được một số ngón tay của mình lần đầu tiên sau gần ba năm.
Bây giờ, khi Thomas nghĩ về việc di chuyển, thí dụ như tưởng tượng mình đang bóp một cái chai, các tấm điện cực sẽ truyền tín hiệu trong não tới một bộ khuếch đại) trên hộp sọ. Bộ khuếch đại này sẽ truyền tín hiệu thông qua cáp HDMI tới một máy tính gần đó. Máy tính giải mã các thông điệp và gửi tín hiệu đến các điện cực đặt trên da của Thomas. Các điện cực sẽ kích thích các cơ cần thiết để thực hiện chuyển động theo tâm trí của ông. Hầu như toàn bộ sự việc diễn ra trong thời gian thực, nhưng Thomas cũng phải nỗ lực để tưởng tượng và thực hiện các chuyển động.
Cùng với các chuyển động, Thomas cũng dần lấy lại cảm giác. Khi chạm vào một đồ vật hoặc người, các cảm biến trên da sẽ gửi tín hiệu đến máy tính, sau đó máy tính sẽ giao tiếp với các tấm điện cực trong não của ông. Thomas hiện đã có thể cảm thấy khi chạm hoặc nắm tay người khác, hoặc một chiếc lông vũ vuốt qua các cảm biến trên đầu ngón tay của ông.
Theo Bouton, thử nghiệm mới với Thomas (kết quả chưa được công bố trên các tạp chí khoa học) “kết hợp tất cả các yếu tố (bao gồm não, cơ thể và cột sống) cùng chuyển động và xúc giác.” Bouton cho biết thêm, Thomas cũng đang học lại cách di chuyển và cảm nhận, một cách chậm rãi nhưng chắc chắn, ngay cả khi không kết nối với hệ thống máy tính trong phòng thí nghiệm.
Đó là nhờ vào sự kết nối bổ sung giữa não và tủy sống, ngoài cầu nối giữa não và cơ thể. Mỗi lần Thomas thực hiện một chuyển động khi được liên kết với máy tính, hệ thống sẽ kích thích phần tủy sống nằm ngay bên dưới phần bị thương. Về cơ bản, liên lạc giữa não và tủy sống sẽ được tái thiết lập, giúp cơ thể tập tự di chuyển và cảm nhận trở lại. Bouton nói: “Chúng tôi tin rằng sự kích thích điện từ đó đang đánh thức các mạch đã bị hư hỏng và không hoạt động trong ba năm.”
Chỉ vài tháng sau ca phẫu thuật, Thomas đã có thể cử động cánh tay của mình khi không kết nối với máy tính, và cũng có thể mô tả chỗ nào trên cánh tay đang được chạm vào, ngay cả khi nhắm mắt. Nhóm nghiên cứu cũng đã quan sát thấy những chuyển động nhỏ, tự nhiên trong ngón tay của ông. Đây là một dấu hiệu tốt.
Thomas đang rất phấn chấn và sẽ tiếp tục kiên trì tham gia nghiên cứu.
Công nghệ bắc cầu nơ ron thần kinh kép có thể là một phương pháp điều trị rộng rãi trong tương lai. Với hy vọng mang lại lợi ích cho nhiều người hơn, Bouton cũng đang nghiên cứu một hệ thống riêng biệt, nhằm kích thích các chuyển động thông qua các điện cực đặt trên da mà không cần phẫu thuật. Phương pháp này có thể phù hợp cho những người bị liệt nhẹ hơn, chẳng hạn như những người bị đột quỵ hoặc những người không muốn làm phẫu thuật não.
Nguồn: “For the First Time, New Tech Enables Paralyzed Man To Move and Feel Again” của Jamie Ducharme, được đăng trên trang Time.com.
Gửi ý kiến của bạn
