Trái thận heo được chỉnh sửa gen vẫn hoạt động sau 32 ngày kể từ ca phẫu thuật ghép cho một bệnh nhân chết não. Đây là một bước tiến trong lĩnh vực cấy ghép dị chủng. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
Các bác sĩ tại NYU Langone Health trong tuần qua cho biết ca ghép thận heo (đã biến đổi gen) cho một người đàn ông (đã chết não) thành công và thận vẫn tiếp tục hoạt động sau 32 ngày, tờ Washington Post đưa tin. Đây là một bước tiến lớn tới khả năng cấy ghép dị chủng.
Theo báo cáo, trong vài phút đầu tiên sau khi được cấy ghép, trái thận không bị cơ thể người nhận đào thải – điều này thường là một vấn đề lớn trong cấy ghép dị chủng (sử dụng cơ quan từ loài khác để cấy ghép). Trái thận đã bắt đầu sản xuất nước tiểu và đảm nhận các chức năng của thận người như đào thải các chất độc.
Cũng trong ngày thứ Tư, các nhà nghiên cứu của University of Alabama tại Birmingham Heersink School of Medicine đã công bố một trường hợp nghiên cứu tương tự, một bệnh nhân chết não được ghép 2 trái thận heo (đã trải qua 10 lần chỉnh sửa gen) vào đầu năm nay. 2 trái thận không bị đào thải và vẫn tiếp tục hoạt động trong 7 ngày.
Hai ca cấy ghép đã mang lại hy vọng trong tương lai có thể thu hẹp khoảng cách giữa cung và cầu đối với những trái thận, bởi vì chúng chứng minh rằng thận heo cũng có thể thực hiện các chức năng như thận người trong một thời gian dài.
Danh sách chờ ghép thận dài dằng dặc
Theo dữ liệu của United Network for Organ Sharing (UNOS), tính đến thứ Tư, 16 tháng 8, 2023, có 103,479 người nằm trong danh sách chờ ghép nội tạng ở Hoa Kỳ, trong đó có 88,651 người cần ghép thận. Theo NYU Langone Health, trong năm 2022, có 26,000 người đã được ghép thận.
Nhiều người phải chờ đợi rất nhiều năm và không chờ nổi. Một số người thì tới khi có thận phù hợp lại đã không còn đủ sức khỏe để cấy ghép. Một số khác thậm chí còn chẳng có tên trong danh sách chờ. Theo Hiệp Hội National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, Hoa Kỳ có khoảng 808,000 người đang sống chung với bệnh thận giai đoạn cuối, 69% trong số đó phải chạy thận nhân tạo và phần còn lại thì cấy ghép. Cũng giống như gan, có thể ghép thận từ những người hiến tặng còn sống hay đã chết, miễn là nó phù hợp với người nhận.
Theo báo cáo mới, những tiến bộ quan trọng là thận heo được cấp ghép cũng có khả năng cô đặc nước tiểu và thanh lọc creatinine, một sản phẩm cặn bã được đào thải duy nhất qua thận và sẽ gây nhiễm độc nếu tích tụ trong cơ thể.
David Klassen, giám đốc y tế của UNOS, nhận xét “đây là một bước quan trọng đối với các thử nghiệm lâm sàng ở bệnh nhân sống, vì nó có thể cung cấp bằng chứng về chức năng sinh lý bình thường lâu dài mà không bị đào thải.”
Một lần biến đổi gen
Trong ca cấy ghép ở NYU Langone, con heo được lai tạo đặc biệt để lấy thận chỉ cần qua một lần biến đổi gen, nhằm để loại bỏ một loại protein mà hệ thống miễn dịch của con người sẽ tấn công ngay sau khi cấy ghép. Để giúp rèn luyện hệ thống miễn dịch, các bác sĩ cũng cấy ghép tuyến ức (thymus gland) của heo, khâu nó dưới lớp ngoài của trái thận và sử dụng thuốc ức chế miễn dịch để ngăn ngừa đào thải.
Người đàn ông (đã chết não) được cấy ghép là Maurice “Mo” Miller, 57 tuổi. Trước đó, ông bị khối u não. Sau khi cấy ghép, ông vẫn còn nhịp tim và vẫn đang nằm thở bằng máy thở. Các nhà nghiên cứu dự kiến sẽ theo dõi bệnh nhân thêm một tháng nữa.
Chỉ hai năm trước, bác sĩ Robert Montgomery, người đứng đầu quy trình Langone của NYU và là giám đốc của NYU Langone Transplant Institute, cũng đã thực hiện những ca cấy ghép thận heo đầu tiên vào cơ thể người chết.
Một trường hợp cấy ghép dị chủng khác là vào tháng 1 năm 2022, các bác sĩ của University of Maryland đã cấy ghép tim heo biến đổi gen cho một người đang bị bệnh nặng. Người này đã chết hai tháng sau đó. Người ta phát hiện trái tim heo được ghép bị nhiễm một loại virus heo (porcine virus).
Các bác sĩ của NYU Langone cho biết họ đã sử dụng một xét nghiệm nhạy cảm hơn để sàng lọc các loại virus trước ca cấy ghép.
‘Một liệu pháp cứu sinh’
Với kết quả được công bố hôm thứ Tư, cả Montgomery và Locke cho biết họ có thể hình dung việc tiến tới giai đoạn đầu của các thử nghiệm lâm sàng để xác định sự an toàn của việc cấy thận lợn vào người sống.
Bản thân bác sĩ Montgomery cũng đã được cấy ghép tim, cho biết: “Điều hấp dẫn hiện nay đối với tôi là một số nghiên cứu đã bắt đầu tiến vào thử nghiệm Giai đoạn 1, thử nghiệm ở người sống.” Theo dự kiến, những thử nghiệm đầu tiên sẽ bắt đầu vào cuối năm nay hoặc đầu năm sau.
Trong nghiên cứu của NYU Langone, biến đổi gen đã loại bỏ một phân tử carbohydrate được gọi tắt là Alpha-gal. Cơ thể người không sản xuất chất này và sẽ tạo ra lượng kháng thể cao để chống lại nó. Đây là một trở ngại rất lớn đối với việc cấy ghép dị chủng.
Khi đã có thể loại bỏ chất này, nó sẽ mở đường cho các nhà nghiên cứu tiếp tục tiến hành trong tương lai.
Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu cho biết, heo có tới 1,000 protein mà con người không có, và có thể phải mất từ 10 đến 14 ngày để xem hệ thống miễn dịch của một người phản ứng với chúng như thế nào. Cho nên, việc vượt qua giai đoạn đó với trường hợp cấy ghép tại NYU Langone là dấu hiệu đầu tiên cho thấy khả năng ‘hợp tác lâu dài’ của cơ quan ngoại lai và bệnh nhân là khả quan.
Gửi ý kiến của bạn
