
WASHINGTON – Hôm thứ Hai (23/12), nhóm chuyển giao của Donald Trump đang lên kế hoạch để chính thức rút Hoa Kỳ khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ngay trong những ngày đầu tiên của nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai, theo Reuters.
Lawrence Gostin, giáo sư về các vấn đề sức khỏe toàn cầu tại Đại học Georgetown, Washington, và là giám đốc Trung tâm của WHO chuyên nghiên cứu và hỗ trợ pháp luật y tế ở cấp quốc gia và toàn cầu (WHO Collaborating Center on National and Global Health Law), chia sẻ: “Tôi có nguồn tin đáng tin cậy rằng ông ấy dự định rút lui, có thể là ngay từ Ngày Đầu Tiên hoặc rất sớm trong nhiệm kỳ mới lần này.”
Tin này được tờ Financial Times loan tin đầu tiên, kèm theo ý kiến của hai chuyên gia. Tuy nhiên, chuyên gia thứ hai, Ashish Jha, cựu điều phối viên ứng phó COVID-19 của Tòa Bạch Ốc, hiện chưa có bình luận gì về vấn đề này. Nhóm chuyển giao của Trump cũng chưa trả lời câu hỏi từ phía Reuters.
Kế hoạch này không có gì bất ngờ, bởi Trump vốn đã “hục hặc” với WHO bấy lâu nay. Nếu được thực hiện thành công, đây sẽ là một bước ngoặt lớn trong chính sách y tế toàn cầu của Hoa Kỳ, khiến Washington bị cô lập với các nỗ lực quốc tế nhằm đối phó với đại dịch và các vấn đề y tế toàn cầu khác.
Trong nhiệm kỳ lần này, Trump đã đề cử nhiều người chỉ trích WHO vào các vị trí lãnh đạo cao cấp trong ngành y tế Hoa Kỳ. Trong số đó có Robert F. Kennedy Jr., một người nổi tiếng với quan điểm hoài nghi về vắc-xin, hiện được đề cử vào vị trí Bộ trưởng Health and Human Services (HHS) – cơ quan giám sát các tổ chức y tế lớn của Hoa Kỳ như Cơ quan Kiểm soát và Phòng bệnh (CDC) và Cơ quan Kiểm soát Thực-Dược phẩm (FDA).
Từ năm 2020, Trump đã mon men ý định rút khỏi WHO, dự định sẽ làm trong khoảng một năm (với lý do là WHO không buộc TQ chịu trách nhiệm về đại dịch COVID-19). Ông từng gọi WHO là “con rối của Bắc Kinh” và tuyên bố sẽ chuyển hướng các khoản đóng góp của Hoa Kỳ cho cơ quan này sang các sáng kiến y tế trong nước. Tuy nhiên, Tổng thống Joe Biden đã đảo ngược quyết định này ngay sau khi nhậm chức vào năm 2021.
Phát ngôn viên của WHO từ chối bình luận về thông tin mới, nhưng có nhắc lại phát biểu trước đây của Tổng Giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus trong buổi cuộc họp báo ngày 10 tháng 12. Khi được hỏi về khả năng Trump rút Hoa Kỳ khỏi WHO, Tedros cho biết cơ quan cần để cho Hoa Kỳ có thời gian và không gian trong giai đoạn bàn giao công vụ. Ông cũng hy vọng rằng các quốc gia thành viên WHO sẽ đạt được thỏa thuận về vấn đề ứng phó các đại dịch toàn cầu trước tháng 5 năm 2025.
Tuy nhiên, các nhà phê bình cảnh báo rằng việc Hoa Kỳ rút khỏi WHO sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến các hệ thống giám sát và các cơ chế phản ứng khẩn cấp đối với dịch bệnh trên toàn thế giới.
Gostin nhấn mạnh: “Hoa Kỳ sẽ mất ảnh hưởng và quyền lực trong lĩnh vực y tế toàn cầu, và TQ sẽ nhảy vào lấp đầy khoảng trống đó. Thật khó mà tưởng tượng một thế giới mà cơ quan WHO không mạnh mẽ thì sẽ ra sao. Việc Washington rút lui sẽ khiến cơ quan này suy yếu nghiêm trọng.”