Muốn đồng hóa một dân tộc, trước tiên là phải tước đoạt căn cước riêng của dân tộc đó, và biến kho tàng văn hóa của dân tộc đó trở thành tài sản riêng của mình. Đó là chuyện Nga đã và đang làm ở Ukraine. Chúng ta nên hỏi rằng tại sao các triều đình Trung Hoa trong hơn một ngàn năm đô hộ Việt Nam vẫn không thể đồng hóa dân Việt Nam? Nếu tiếng Việt bị xóa sổ sau khi Mã Viện tận diệt quân Hai Bà Trưng và dựng cột đồng, có thể bây giờ chúng ta đang sinh ra, lớn lên và giao tiếp trong bầu không khí của ngôn ngữ Quan Thoại, hay Quảng Đông. Trong bài này, chúng ta sẽ xem cách người Nga tước đoạt căn cước văn hóa Ukraine, đặc biệt là các tài sản mỹ thuật, trong khi truy diệt các tài năng nghệ thuật nơi họ xâm chiếm. Bài này sẽ tổng hợp nhiều tài liệu UNESCO, PEN Ukraine và các báo như United 24 Media, Intent Press..
BÀI MỚI
Muốn đồng hóa một dân tộc, trước tiên là phải tước đoạt căn cước riêng của dân tộc đó, và biến kho tàng văn hóa của dân tộc đó trở thành tài sản riêng của mình. Đó là chuyện Nga đã và đang làm ở Ukraine. Chúng ta nên hỏi rằng tại sao các triều đình Trung Hoa trong hơn một ngàn năm đô hộ Việt Nam vẫn không thể đồng hóa dân Việt Nam? Nếu tiếng Việt bị xóa sổ sau khi Mã Viện tận diệt quân Hai Bà Trưng và dựng cột đồng, có thể bây giờ chúng ta đang sinh ra, lớn lên và giao tiếp trong bầu không khí của ngôn ngữ Quan Thoại, hay Quảng Đông. Trong bài này, chúng ta sẽ xem cách người Nga tước đoạt căn cước văn hóa Ukraine, đặc biệt là các tài sản mỹ thuật, trong khi truy diệt các tài năng nghệ thuật nơi họ xâm chiếm. Bài này sẽ tổng hợp nhiều tài liệu UNESCO, PEN Ukraine và các báo như United 24 Media, Intent Press..
Năm 2025 đang khép lại. Không tổng kết. Không lời ca tụng. Chỉ lặng lẽ như một người vừa đi qua nhiều mất mát — chẳng còn hơi sức nói thêm điều gì. Nhìn lại — năm 2025 không dạy ta cách thắng, mà dạy ta cách không ngã gục. Chúng ta sống sót — vì thói quen nhiều hơn hy vọng. Quen giá cả leo nhanh hơn đồng lương. Quen nhìn nhau bằng ngờ vực hơn cảm thông. Quen tin dữ đến sớm hơn cà phê sáng. Quen mỗi ngày đều phải chọn một nỗi lo để mang theo, bởi không ai ôm nỗi chừng ấy đổ vỡ vào lòng cùng lúc.
Con người ở bất cứ nơi nào trên thế giới cũng có quyền được hạnh phúc và tạo ra hạnh phúc. Nó giống như dưới bầu trời có thể xảy ra trận không kích bất cứ lúc nào, dù ngày hay đêm, nhưng người Ukraine vẫn có thể khảy lên tiếng đàn Bandura. Một năm qua, ai trong chúng ta không mệt mỏi với những dòng chảy đầy bụi bặm, thoát ra từ một gánh xiếc nghiệp dư, mang theo những chất dơ của hận thù, ích kỷ, tham vọng, độc tài. Những ngày cuối cùng của năm 2025, hãy nói về Lửa Và Tro (Avatar: Fire and Ash), thưởng thức siêu phẩm giả tưởng của James Cameron, để cùng khép lại một năm ngộp thở của nước Mỹ, và cùng chiêm nghiệm một điều mà nước Mỹ đang cố tình lãng quên.
Trên những triền đồi cát đỏ ven biển Cox’s Bazar, nơi hơn một triệu người Rohingya chen chúc trong các túp lều lợp bạt giữa mưa nắng khắc nghiệt, cô gái mười bảy tuổi tên Hasina ngồi lặng bên chiếc điện thoại cũ trên đó in dòng chữ Forever Young. Với em, đó là vật kỷ niệm cuối cùng còn sót lại từ những ngày đi học – thời gian ngắn ngủi khi tuổi thơ vẫn còn có chỗ trú ngụ trong khu trại tị nạn này. Từ ngày trường học bị đóng cửa vì nguồn viện trợ quốc tế đột nhiên bị cắt, giấc mơ sách vở của em tan rã cùng sự yên ổn mong manh mà gia đình bám víu suốt gần tám năm qua.
Nhạc sến và nhạc vàng đều hay. Mỗi bên có chất hay riêng, có vẻ đẹp khác nhau, như những thiếu nữ hoa hậu của các trường trên tỉnh so với những cô thôn nữ dưới quê trong hội trăng rằm. Một điểm thường thấy nhất là gái quê thành thật hơn gái tỉnh. Nhạc sến gây xúc động hơn nhạc vàng. Tháng Sáu ấy, ở trong trại Fort Chaffee chờ người bảo trợ, đêm đêm nằm trong căn phòng san sát nhau, cách một vách mỏng. Nghe đủ thứ chuyện trên đời. Nghe cả đủ thứ loại nhạc bởi những giọng ca cảm hứng. Nhạc vàng thường làm tôi lâng lâng lắng nghe rồi băn khoăn buồn buồn, dù người hát thường không đủ tiêu chuẩn. Rồi một lần, giữa đêm hè nóng nực, một anh lính Biệt Động Quân, người trấn đồn biên giới, cất giọng ca sai cả nốt cao lẫn nốt thấp. Anh hát, “Con biết bây giờ mẹ chờ tin con / khi thấy mai đào nở vàng bên nương…”(1) tự nhiên nước mắt tôi ứa ra, rồi chảy thành dòng, không thể nào ngưng được. Đó là chất sôi nổi của nhạc sến.
Có những người sanh ra trong chiến tranh, lớn lên theo với chiến tranh và vẫn theo dõi âm thầm mọi biến động trong chiến tranh. Không thoát khỏi mọi ám ảnh thì âm thầm sống với ám ảnh…ta xin tạm gọi đó là một sự hỗn loạn ổn định. Và sự hỗn loạn ổn định đó ở rải rác mọi nơi… như một nỗi đau kinh niên, trầm kha, dai dẳng ở mọi lãnh vực của con người. Nga phát động chiến dịch xâm lăng lãnh thổ Ukraine từ năm 2022 mà Putin gọi là một chiến sự đặc biệt, đó là một cuộc chiến tiêu hao, đúng ra là muốn đánh mau, thắng gọn, nhưng rồi đã ba bốn năm qua, cuộc chiến đi vào một đường hầm hun hút!
Năm 2025 là một năm sôi động của khoa học, khi những bước tiến lớn đã được thực hiện trong nhiều lĩnh vực, từ y học, thiên văn, khảo cổ đến công nghệ sinh học và trí tuệ nhân tạo. Những phát hiện và sự kiện này không chỉ mở rộng hiểu biết của con người về thế giới, mà còn đặt ra nhiều câu hỏi mới, thúc đẩy sự phát triển của khoa học và công nghệ trong tương lai.
Ở Hoa Kỳ, khoa học xưa nay hiếm khi giành hàng tít lớn trên báo, cho dù ngân sách nghiên cứu suốt nhiều thập niên vẫn vững vàng qua mọi triều tổng thống như một thứ “quốc ước bất thành văn” về tri thức thuần túy. Năm 2025, khúc quân hành êm ả đó bỗng khựng lại: chính quyền Donald Trump, trở lại Nhà Trắng với nghị trình cải tổ khoa học và kỹ nghệ theo hướng ý thức hệ, đã kéo chính sách khoa học từ trang trong ra thẳng trang nhất.
Có thể hình dung như thế nào về truyện ngắn Nguyễn Văn Sâm? Khi tôi khép lại các trang sách trong tuyển tập "Chiếc Ba Lô Để Lại" dày 630 trang mới ấn hành của vị giáo sư nổi tiếng về văn học chữ Nôm, khi chữ biến mất là hiện lên một cánh đồng cò bay thẳng cánh, nơi có sương mai và nắng sớm của ngôn ngữ Lục Tỉnh mà chúng ta ngỡ như đã biến mất từ nhiều thập niên trước, bây giờ như tình cờ hiển lộ trên ký ức như mây trời Núi Cấm. Nơi này, nơi kia trên các trang giấy tập truyện, giữa những chuyển biến truyện và đối thoại của nhân vật là khói sương của tín ngưỡng dân gian Nam Bộ, nơi niềm tin tự nhiên vào luật nhân quả, nơi đó cái thiện sẽ lưu giữ trong lòng người và những gì bất thiện sẽ phai nhạt theo quá khứ lịch sử.
‘AI’ đang ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống thông tin của con người. Thay vì tìm đến báo chí truyền thống hay các kênh truyền hình, nhiều người hiện nay đã quen với việc hỏi tin tức qua các trợ lý ảo, chatbot hay công cụ tìm kiếm được tích hợp trí tuệ nhân tạo. Sự thay đổi này không chỉ làm mới cách tiếp cận thông tin, mà còn đang âm thầm định hình lại quan điểm và nhận thức của công chúng.
Có lẽ nhiều người đã trải qua kinh nghiệm đang vội lái xe trên đường, thì một chiếc xe trước mặt đi với tốc độ 30 mph ở làn đường ngoài cùng, không chịu tránh sang bên phải để nhường đường. Khi vượt qua mặt thì nhận ra đó là một cụ già đang chăm chỉ lái xe, tập trung nhìn về phía trước, chẳng để ý phía sau hay bên cạnh. Có người sẽ bực mình nói thầm “già rồi sao vẫn lái xe, nguy hiểm quá!”
Sở Di Trú Hoa kỳ hiện đã cung cấp mẫu đơn đăng ký cho Thẻ Vàng. Đó là Mẫu I-140G (“G” có thể là viết tắt của Gold?). Tòa Bạch Ốc gọi đây là “một lộ trình mới để trở thành thường trú nhân Hoa Kỳ thông qua việc đóng góp một khoản tài chính đáng kể và không bị ràng buộc cho Hoa Kỳ.” Nói cách khác: Hoa Kỳ hiện đang bán Thẻ Xanh, và cho rằng với “khoản tặng” dành cho chính phủ Hoa Kỳ, thì nhà đầu tư được xem là đủ điều kiện trở thành đương đơn theo diện EB1 hoặc EB2.
“Ngày nào em cũng nhắc mà anh cứ quên hoài. Rán uống thuốc cho mau hết bịnh,” cô chưa kịp dứt lời thì một tiếng sủa bung ra cùng lúc với cái gạt tay hung hãn, “Hết cái con mẹ cô ấy!” Ly nước tay này, lọ thuốc tay kia cùng lúc bật khỏi tay cô, văng xuống nền xi măng, ném ra một mảng âm thanh chát chúa. Cái ly vỡ tan. Nước văng tung tóe, những mảnh thủy tinh văng khắp chung quanh, vạch những tia màu lấp lánh. Không dám nhìn vào hai con mắt đỏ lửa, cô cúi đầu dán mắt vào vũng nước loang loáng, vào những viên thuốc vung vãi trên nền nhà. Những viên thuốc đủ màu làm cô hoa mắt (viên màu vàng trị đau, viên màu đỏ an thần, viên màu nâu dỗ giấc ngủ, cô nhớ rõ như thế...) Một viên màu đỏ lăn tới chân cô.
Hãy mở cửa nhà như lòng con mở |
Hãy sót thương người tứ cố vô thân |
Chén cơm đó con cho đi một nửa |
Một nửa cho là một nửa thâm ân
Nhạc sến và nhạc vàng đều hay. Mỗi bên có chất hay riêng, có vẻ đẹp khác nhau, như những thiếu nữ hoa hậu của các trường trên tỉnh so với những cô thôn nữ dưới quê trong hội trăng rằm. Một điểm thường thấy nhất là gái quê thành thật hơn gái tỉnh. Nhạc sến gây xúc động hơn nhạc vàng. Tháng Sáu ấy, ở trong trại Fort Chaffee chờ người bảo trợ, đêm đêm nằm trong căn phòng san sát nhau, cách một vách mỏng. Nghe đủ thứ chuyện trên đời. Nghe cả đủ thứ loại nhạc bởi những giọng ca cảm hứng. Nhạc vàng thường làm tôi lâng lâng lắng nghe rồi băn khoăn buồn buồn, dù người hát thường không đủ tiêu chuẩn. Rồi một lần, giữa đêm hè nóng nực, một anh lính Biệt Động Quân, người trấn đồn biên giới, cất giọng ca sai cả nốt cao lẫn nốt thấp. Anh hát, “Con biết bây giờ mẹ chờ tin con / khi thấy mai đào nở vàng bên nương…”(1) tự nhiên nước mắt tôi ứa ra, rồi chảy thành dòng, không thể nào ngưng được. Đó là chất sôi nổi của nhạc sến.
Có thể hình dung như thế nào về truyện ngắn Nguyễn Văn Sâm? Khi tôi khép lại các trang sách trong tuyển tập "Chiếc Ba Lô Để Lại" dày 630 trang mới ấn hành của vị giáo sư nổi tiếng về văn học chữ Nôm, khi chữ biến mất là hiện lên một cánh đồng cò bay thẳng cánh, nơi có sương mai và nắng sớm của ngôn ngữ Lục Tỉnh mà chúng ta ngỡ như đã biến mất từ nhiều thập niên trước, bây giờ như tình cờ hiển lộ trên ký ức như mây trời Núi Cấm. Nơi này, nơi kia trên các trang giấy tập truyện, giữa những chuyển biến truyện và đối thoại của nhân vật là khói sương của tín ngưỡng dân gian Nam Bộ, nơi niềm tin tự nhiên vào luật nhân quả, nơi đó cái thiện sẽ lưu giữ trong lòng người và những gì bất thiện sẽ phai nhạt theo quá khứ lịch sử.
Tam canh ngồi niệm Phật Quan Âm |
Trước mắt gương treo vừa đúng tầm |
Sáng rực bên này sông Bất Nhị |
Tám phương chợt hiểu Phật là Tâm
Có những người sanh ra trong chiến tranh, lớn lên theo với chiến tranh và vẫn theo dõi âm thầm mọi biến động trong chiến tranh. Không thoát khỏi mọi ám ảnh thì âm thầm sống với ám ảnh…ta xin tạm gọi đó là một sự hỗn loạn ổn định. Và sự hỗn loạn ổn định đó ở rải rác mọi nơi… như một nỗi đau kinh niên, trầm kha, dai dẳng ở mọi lãnh vực của con người. Nga phát động chiến dịch xâm lăng lãnh thổ Ukraine từ năm 2022 mà Putin gọi là một chiến sự đặc biệt, đó là một cuộc chiến tiêu hao, đúng ra là muốn đánh mau, thắng gọn, nhưng rồi đã ba bốn năm qua, cuộc chiến đi vào một đường hầm hun hút!
Năm 2025 là một năm sôi động của khoa học, khi những bước tiến lớn đã được thực hiện trong nhiều lĩnh vực, từ y học, thiên văn, khảo cổ đến công nghệ sinh học và trí tuệ nhân tạo. Những phát hiện và sự kiện này không chỉ mở rộng hiểu biết của con người về thế giới, mà còn đặt ra nhiều câu hỏi mới, thúc đẩy sự phát triển của khoa học và công nghệ trong tương lai.
Não bộ không già đi trong một đêm. Quá trình này diễn ra chậm rãi và âm thầm. Khi lớn tuổi, nhiều người bắt đầu thấy mình hay quên hơn, suy nghĩ chậm hơn, khó tập trung, và làm nhiều việc cùng lúc không còn giỏi như trước. Đây là chuyện rất thường gặp. Với nhiều người, điều họ quan tâm không phải là lão hóa có xảy ra hay không, mà là liệu có cách nào giúp làm chậm quá trình này không.
Sở Di Trú Hoa kỳ hiện đã cung cấp mẫu đơn đăng ký cho Thẻ Vàng. Đó là Mẫu I-140G (“G” có thể là viết tắt của Gold?). Tòa Bạch Ốc gọi đây là “một lộ trình mới để trở thành thường trú nhân Hoa Kỳ thông qua việc đóng góp một khoản tài chính đáng kể và không bị ràng buộc cho Hoa Kỳ.” Nói cách khác: Hoa Kỳ hiện đang bán Thẻ Xanh, và cho rằng với “khoản tặng” dành cho chính phủ Hoa Kỳ, thì nhà đầu tư được xem là đủ điều kiện trở thành đương đơn theo diện EB1 hoặc EB2.
Sky River Casino chào đón năm 2026 với chương trình mừng Giao Thừa theo chủ đề “Lửa & Băng” vào thứ Tư, ngày 31 tháng 12, bao gồm các tiết mục biểu diễn xiếc, DJ trực tiếp, và nhiều điểm chụp ảnh đầy sắc màu miễn phí khắp khuôn viên sòng bài. Sự kiện này đồng thời bổ sung cho chuỗi khuyến mãi mùa lễ trị giá $450,000 đang diễn ra, bao gồm Chương Trình Biếu Tặng Xe BMW Chỉ Cho Bài Bàn $200,000 và Chương Trình Ghép Tương Ứng Tiền Mặt Mùa Lễ $250,000 kéo dài đến cuối tháng 12.
Năm 2025 đang khép lại. Không tổng kết. Không lời ca tụng. Chỉ lặng lẽ như một người vừa đi qua nhiều mất mát — chẳng còn hơi sức nói thêm điều gì. Nhìn lại — năm 2025 không dạy ta cách thắng, mà dạy ta cách không ngã gục. Chúng ta sống sót — vì thói quen nhiều hơn hy vọng. Quen giá cả leo nhanh hơn đồng lương. Quen nhìn nhau bằng ngờ vực hơn cảm thông. Quen tin dữ đến sớm hơn cà phê sáng. Quen mỗi ngày đều phải chọn một nỗi lo để mang theo, bởi không ai ôm nỗi chừng ấy đổ vỡ vào lòng cùng lúc.
Không rút tỉa được kinh nghiệm trong nhiệp kỳ I, Tổng Thống lại cho áp dụng chính sách thuế quan trong nhiệm kỳ II. Thuế quan một lần nữa lài gây thiệt hại đáng kể đến nông nghiệp Hoa Kỳ bằng cách gây ra các biện pháp trả đũa thuế quan, khiến hàng hóa Mỹ kém cạnh tranh hơn ở nước ngoài, thu hẹp thị trường xuất khẩu (như đậu nành sang Trung Quốc), tăng chi phí vật liệu và máy móc (phân bón, phụ tùng máy móc), xáo trôn thị trường và giảm lợi nhuận của nông dân, dẫn đến khó khăn tài chính nghiêm trọng. Chỉ có một số nhà sản xuất trong nước (như người nuôi tôm) được bảo vệ ngắn hạn khỏi hàng nhập khẩu.
Triển lãm và hội thảo kết thúc vào chiều ngày Chủ Nhật 23/11/2025, nhưng dư âm của nó chỉ mới bắt đầu. Khắp nơi trên mạng xã hội, những bài tường thuật, những mẩu đối thoại được mở ra.
VIẾT VỀ NƯỚC MỸ
Tôi đến thành phố Grapevine thuộc hạt Tarrant ở Bắc Texas vào ngày 24 tháng 11, ngày của sự kiện Carol of Lights (Lễ khai mạc mùa Giáng Sinh) để tận hưởng không khí mùa Giáng Sinh năm nay. Được các nhà lập pháp bang Texas công nhận là thủ đô Giáng sinh của bang Texas (Christmas Capital of Texas) vào năm 2009, thành phố Grapevine mỗi năm thu hút hàng triệu du khách đến thăm vào thời điểm này hàng năm. Trong vòng 40 ngày kể từ Lễ Tạ Ơn đến hết mùa Giáng Sinh, đã có hơn 1,400 sự kiện Giáng Sinh diễn ra ở thành phố này. Grapevine thật xứng đáng được phong tặng danh hiệu Thủ đô Giáng Sinh của bang Texas.
Chỉ một đôi năm trước đây thôi, California nơi tôi ở hằng ngày nhất là vào cuối tuần, đi ngang qua những tiệm như Home Depot hay Little Orchard Hardware, bạn sẽ thấy rất đông những người đàn ông đứng rải rác gần đó để chờ được thuê đi làm những việc như: chặt cây, làm vườn, khuân vác, dọn nhà, …và những công việc nặng nhọc khác. Gần như tất cả đều là người Mễ lén nhập cư vào Mỹ nên không đủ giấy tờ để đi làm công sở như mọi người khác mà phải chịu thiệt thòi nhận những công việc lao động vất vả này. Chính phủ Mỹ biết, nhưng làm ngơ để cho họ có cơ hội làm việc lương thiện sinh sống, miễn là đừng làm gì vi phạm luật pháp là được.
Buổi sáng Christmas Eve năm ấy bình yên đến vô cùng. Lò sưởi kêu tí tách như ai gõ nhịp vui, hơi nóng lan ra làm cả phòng khách ấm hẳn lên. Cây thông đặt bên cửa sổ sáng rực bởi dây kim tuyến và những bóng đèn nhỏ đủ màu. Ánh sáng nhấp nháy phản chiếu lên tường, lung linh như mảnh ký ức thắp sáng từ những yêu thương. Trong bếp, vợ Nam đang lúi húi lấy khay bánh mới nướng ra khỏi lò. Chút bột trắng còn dính trên tạp dề, nhoẻn miệng cười- nụ cười xoá tan đi bao mệt mỏi. Mùi bơ, mùi quế, mùi turkey quay hòa vào nhau, thơm đến mức làm lòng người ấm lại. Căn nhà rộn rã tiếng cười, tiếng của hai vợ chồng, tiếng của đứa con trai năm tuổi đang chạy lon ton giữa phòng khách, chân nhỏ khua lên nền gỗ lách cách, suýt vấp vào hộp Lego mới, làm mẹ hốt hoảng: -Tin, coi chừng té đó con! - Ba ơi, ba ơi!! Thằng bé ôm cái ba-lô nhỏ chạy tới. Hai má đỏ bừng, đôi chân lon ton muốn vấp vào chính mình. Nó dừng trước mặt Nam, thở gấp, rồi lục lọi trong ba-lô như đang tìm kho báu....
Hôm nay, trong lúc dọn dẹp các hồ sơ, giấy tờ và các thư từ cũ để chào đón năm mới, tình cờ, tôi bắt gặp một tấm thiệp Giáng Sinh đã phai màu theo thời gian của một người bạn cùng khóa 7/68 KQ viết gửi chúc mừng tôi cách đây 33 năm, khi gia đình tôi vừa đến San José. Thiệp chúc mừng Giáng Sinh và Năm Mới của bạn Nguyễn Xong Kiệt. Trong quan hệ bạn bè cùng Khóa, tôi không chơi thân với Kiệt. Thời gian thụ huấn giai đoạn một ở Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung, và giai đoạn hai ở Trường Bộ Binh Thủ Đức, thỉnh thoảng gặp nhau, chỉ bắt tay chào hỏi xã giao
Rời quê hương theo diện đoàn tụ gia đình, tôi đến Mỹ vào một ngày cuối năm 1998, đúng vào mùa Giáng Sinh. Lúc ấy, tôi gần tròn năm mươi tuổi. Chuyến bay đưa vợ chồng tôi và ba đứa con nhỏ đến thành phố Tulsa, một vùng đất nhỏ yên tĩnh giữa miền Trung nước Mỹ, nơi mùa đông tuyết phủ trắng trời. Ngày đầu tiên đặt chân đến nơi đây, tôi vẫn nhớ rõ, trên con đường nhỏ về thị trấn Broken Arrow-gió lạnh thổi táp vào mặt, hơi thở hóa thành khói trắng, đường phố vắng tanh, chỉ có ánh đèn Noel le lói sau các khung cửa sổ. Cả gia đình chúng tôi quây quần trong căn nhà nhỏ của người em gái, vừa mừng vừa lo. Đó là mùa Giáng Sinh đầu tiên trên đất Mỹ, nhưng trong lòng mỗi người đều chùng xuống, buồn và nhớ nhà vô hạn.
(Hollywood, 15 tháng 12) - Giới điện ảnh Hoa Kỳ và cả chính trường Washington đồng loạt phản ứng gay gắt sau khi Tổng thống Donald Trump đăng một lời bình bị xem là vô cảm và cay độc về cái chết của đạo diễn Rob Reiner và Vợ Michele Reiner. Trên mạng Truth Social, Tổng thống viết rằng Reiner “đã qua đời vì cơn giận dữ do chính ông ta gieo ra cho người khác,” rồi gán cho ông một thứ gọi là “hội chứng rối loạn ám ảnh Trump,” trong lúc bi kịch gia đình vẫn còn chưa ráo máu, theo tờ Daily Mail.
Một chiếc đồng hồ bỏ túi bằng vàng – từng nằm im dưới đáy Bắc Đại Tây Dương hơn một thế kỷ – vừa được đánh thức khỏi giấc ngủ dài bằng mức giá kỷ lục: 1,78 triệu bảng Anh. Chiếc đồng hồ ấy thuộc về Isidor Straus, người cùng sáng lập chuổi cửa hàng Macy’s, một thương gia 67 tuổi đã nằm lại cùng con tàu huyền thoại Titanic trong đêm định mệnh năm 1912. Chiếc đồng hồ – một mẫu Jules Jurgensen 18 carat khắc chữ, được tặng nhân sinh nhật lần thứ 43 của ông vào năm 1888 – nay trở thành hiện vật Titanic có giá cao nhất từng được bán. Kỷ lục cũ vốn thuộc về một chiếc đồng hồ vàng khác từng được trao cho thuyền trưởng con tàu cứu hơn 700 người, bán năm ngoái với giá 1,56 triệu bảng.
Thỉnh thoảng chúng tôi hay tới thăm ông niên trưởng Hải Quân của tôi. Ông đã gần 90 tuổi, mái tóc đã bạc trắng, bên khuôn mặt nhiều vết nhăn, đi đứng chậm chạp, nhưng ông vẫn minh mẫn, trí nhớ vẫn rành rẽ về những câu chuyện thời cuộc xa xưa, và hát vẫn rất hay. Lần thăm viếng vừa qua, ngồi nói chuyện với ông lâu hơn. Trong câu chuyện ông kể: “mình qua đây làm việc vất vả, mong ngày về hưu đưa vợ con đi du lịch cho biết đó biết đây, nhưng không thành, vì bà vợ bị tai biến mạch não khiến nửa người bị tê liệt phải ngồi xe lăn đã 25 năm qua, đi đâu cũng khó khăn”. Tôi bồi hồi xúc động, nhìn ông với tất cả sự cảm thông.
ĐỜI SỐNG
‘AI’ đang ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống thông tin của con người. Thay vì tìm đến báo chí truyền thống hay các kênh truyền hình, nhiều người hiện nay đã quen với việc hỏi tin tức qua các trợ lý ảo, chatbot hay công cụ tìm kiếm được tích hợp trí tuệ nhân tạo. Sự thay đổi này không chỉ làm mới cách tiếp cận thông tin, mà còn đang âm thầm định hình lại quan điểm và nhận thức của công chúng.
Có lẽ nhiều người đã trải qua kinh nghiệm đang vội lái xe trên đường, thì một chiếc xe trước mặt đi với tốc độ 30 mph ở làn đường ngoài cùng, không chịu tránh sang bên phải để nhường đường. Khi vượt qua mặt thì nhận ra đó là một cụ già đang chăm chỉ lái xe, tập trung nhìn về phía trước, chẳng để ý phía sau hay bên cạnh. Có người sẽ bực mình nói thầm “già rồi sao vẫn lái xe, nguy hiểm quá!”
LOS ANGELES (VB) -- Hai vợ chồng -- Alex Nguyen, 50 tuổi, và Sam Nguyen, 52 tuổi, cư trú ở Irvine (Quận Cam) đã nhận tội che giấu Sở Thuế IRS, không khai ít nhất 127 triệu đôla giao dịch tiền mặt. Báo National Jeweler hôm 24/12/2025 loan tin rằng một cặp vợ chồng kinh doanh vàng bạc đá quý ở khu phố trang sức Los Angeles đã nhận tội che giấu hàng trăm triệu đôla tránh khai ở các hồ sơ cho Sở Thuế vụ Mỹ.
Cựu Công tố đặc biệt Jack Smith nên bị điều tra vì năng lực yếu kém, chứ không phải vì ông đã “vũ khí hóa” hệ thống tư pháp. Đó là nhận xét của James D. Zirin, cựu Công tố khu vực Nam New York và hiện là tác giả các ấn phẩm pháp lý, viết trên báo The Hill hôm Thứ Ba, ngày 23 tháng 12/2025. Nội dung cho biết lẽ ra Bộ trưởng Tư Pháp Merrick Garland (thờ Biden) và cựu Công tố đặc biệt Jack Smith đã phải truy tố và đẩy Trump vào tù từ vài năm trước.
Theo báo The Nation Thailand từ Thái Lan. Trump đánh thuế quan bầm dập: Ngành sản xuất giày dép Việt Nam và Indonesia thê thảm. Thuế quan của Mỹ dưới thời Trump đang buộc các nhà sản xuất giày dép ASEAN phải xem xét lại đầu tư, với các dự án bị hủy bỏ ở Indonesia và các nhà máy ở Việt Nam đẩy nhanh quá trình tự động hóa. Trong khi đó, báo The Investor cho biết Panko Vina, một công ty Nam Hàn, chuyên về sản xuất may dệt tại Việt Nam tuyên bố đóng cửa, bỏ chạy khỏi Việt Nam sau 23 năm mở xưởng ở đây.
Sau đây là bản tin của phóng viên Emma Colton trên Fox News hôm 23/12/2025, nhan đề "Trump trade crackdown hits cheap food containers from China, Vietnam with massive new duties" (Trump bố ráp thương mại, nhắm vào các hộp đựng thực phẩm giá rẻ từ Trung Quốc và Việt Nam bằng các mức thuế mới khổng lồ)
NEW YORK -- Mối tình và cuộc hôn nhân của hai nhà hoạt động Cộng Hòa nổi tiếng George Conway và vợ là Kellyanne Conway y hệt như phim bộ: nàng Kellyanne trở thành cố vấn cao cấp cho Trump trong chính quyền Trump 1, và chàng George Conway chống Trump kịch liệt. Họ ly dị năm 2023 vì liên tục cãi nhau về Trump. Đặc biệt, cô con gái Claudia của họ từ năm 15 tuổi đã đứng về phe chống Trump, lên mạng minh danh chống Trump. Bây giờ, George Conway tranh cử như một người Dân Chủ năm 2026.
J471. Mendaka Jātaka -- Chuyện một con chó và một con dê dựa vào nhau để sống.
Tóm tắt: Đức Phật kể một câu chuyện về một con chó bị bắt quả tang ăn trộm thịt và một con dê bị bắt quả tang ăn trộm cỏ. Hai con vật đã lập một thỏa thuận hợp tác với nhau, vì biết rằng sẽ không ai nghi ngờ một con dê ăn trộm thịt hay một con chó ăn trộm cỏ. Chỉ có vị hiền nhân Mahosadha mới có thể làm sáng tỏ bí ẩn về việc chúng đã trở thành bạn bè như thế nào.
J461. Dasaratha Jātaka -- Mọi người, dù trẻ hay già, giàu hay nghèo đều sẽ chết; thương khóc chỉ làm suy sụp người sống, và không mang người chết trở lại.
Tóm tắt: Một cư sĩ mất cha, nên vô cùng đau khổ. Đức Phật kể một câu chuyện về một vị hoàng tử thời xưa, để tránh xung đột, đã lui về vùng núi chờ đợi cái chết của cha mình. Khi tin tức đến, vị hoàng tử không hề đau buồn, vì hiểu rằng tất cả đều phải chết.
Ông từ người Papua New Guinea đón cha xứ mới người Việt Nam trước cổng nhà xứ. Dáng người ông từ khoảng chừng 30, khuôn mặt PNG nâu nâu đậm nét đăm chiêu, ánh mắt ẩn hiện nét hồi tưởng. Khi nhìn thấy cha xứ mới đang kiên nhẫn đứng đợi dưới mái hiên nhà xứ, nụ cười xuất hiện trên môi ông từ để lộ hàm răng trắng đều thường thấy nơi người bản xứ. Nhưng nụ cười ấy vụt tắt khi ông mở cửa, mời cha xứ lên xe. Ông từ nhanh chóng quay về lại trạng thái khô khốc khi chiếc xe cũ lăn bánh nhọc nhằn trên con đường đá sỏi gập ghềnh. Sau vài câu trao đổi xã giao ngắn gọn, ông từ lại chìm vào trạng thái im lặng. Thời gian trôi qua, năm phút rồi mà vẫn không ai nói thêm một lời nào. Cuối cùng cha xứ lên tiếng,
J451. Cakka-Vaka Jātaka -- Để có tình yêu và kính trọng, cần từ bỏ ham muốn có hại, tránh làm khổ người khác, và phải sống từ bi và giới hạnh.
Tóm tắt: Một vị sư tham lam thường xuyên bị các vị sư khác nhắc đến. Đức Phật đã kể một câu chuyện ngụ ngôn về một con quạ cố gắng thử nhiều loại thức ăn khác nhau để tỏ ra hơn người, nhưng một con ngỗng đã dạy cho nó rằng đức hạnh, chứ không phải thức ăn, mới làm cho người ta trở nên đáng yêu.
J441. Catu-Posathika Jātaka -- Hãy giữ 4 phẩm tính: kiên nhẫn khi bị khiêu khích, tự chủ khi đối mặt với cám dỗ, khả năng từ bỏ thú vui và giải thoát khỏi phiền nhiễu thế gian.
Tóm tắt: Các nhà sư đang thảo luận về trí tuệ của Đức Phật. Đức Phật kể một câu chuyện về bốn vị thí chủ, sau khi biết về các cõi trời khác nhau, đã được tái sinh vào những cõi đó. Vào một ngày chay tịnh, tất cả họ tụ tập tại một công viên để trì giới và tìm cách xác định xem ai trong số họ là người có đức hạnh nhất. Câu hỏi này cuối cùng đã được giải đáp bởi bậc hiền triết Vidhura.
J431. Harita Jātaka -- Tham đắm có thể chế ngự ngay cả những người học rộng và sức định sâu.
Tóm tắt: Một nhà sư chuẩn bị hoàn tục sau khi gặp một phụ nữ xinh đẹp. Đức Phật kể câu chuyện về một nhà khổ hạnh bị mê hoặc khi nhìn thấy hoàng hậu khỏa thân, nhưng vị này không thể lừa dối nhà vua về điều đó, và cuối cùng đạo sĩ đã vượt qua được cơn mê của mình như thế nào.
J421. Gangamala Jātaka -- Lời Nguyện Nửa Ngày: Câu Chuyện về Công Đức
Tóm tắt: Đức Phật khuyên người tại gia nên giữ ngày chay tịnh. Sau đó, Ngài kể câu chuyện về một người nhịn ăn nửa ngày và được tái sinh làm vua. Vị vua này đã rộng lượng chia sẻ vương quốc của mình cho một người lương thiện, người sau này đã từ bỏ cuộc sống thế tục và trở thành một vị Phật Độc Giác.
J411. Susima Jātaka -- Cuộc sống trong nhà đầy những đau khổ.
Tóm tắt: Các vị sư thảo luận về sự xuất gia vĩ đại của Bồ Tát. Đức Phật kể câu chuyện về một vị tư tế được giao cai quản một vương quốc. Ngài đã trị vì một cách trung thành cho đến khi hoàng hậu chỉ ra một sợi tóc bạc, khiến ngài từ bỏ ngai vàng và sống cuộc đời của một nhà tu khổ hạnh.
J401. Dasannaka Jātaka -- Sau khi hiến tặng, bố thí một thứ gì, đừng cảm thấy hối tiếc.
Tóm tắt: Một vị sư đứng trước nguy cơ từ bỏ cuộc sống tu hành vì những ám ảnh dai dẳng về người vợ cũ. Để giúp ông, Đức Phật đã kể một câu chuyện về một vị vua đã gả vợ mình cho một người đàn ông khác, nhưng rồi nàng lại bỏ trốn cùng người đàn ông đó. Nhà vua rơi vào tuyệt vọng cho đến khi một người đàn ông chứng minh sự nghiêm khắc trong hành động của nhà vua bằng cách nuốt một thanh kiếm. Chứng kiến điều này, nỗi nhớ nhung vợ của nhà vua đã tan biến.
J391. Dhajavihetha Jātaka -- Bất kỳ ai tôn kính một vị thánh thực sự sẽ được tái sinh trên thiên đường sau khi chết.
Tóm tắt: Các nhà sư thảo luận về những nỗ lực của Đức Phật trong việc giúp đỡ và cứu độ chúng sinh. Đức Phật kể một câu chuyện về việc một vị khổ hạnh bất lương đã khiến tất cả các vị khổ hạnh bị trục xuất khỏi vương quốc, và vua trời Sakka đã phát hiện ra kẻ làm điều sai trái, dẫn đến việc những người khác được phục hồi địa vị.
J381. Migalopa Jātaka -- Những ai chống lại lời khuyên sáng suốt của bậc trưởng lão sẽ thê thảm.
Tóm tắt: Một vị sư mới xuất gia không muốn hoàn thành bổn phận và muốn đi theo con đường riêng. Đức Phật kể một câu chuyện về thời vị kia là một con chim kền kền, đã phớt lờ lời khuyên của các bậc trưởng thượng và cuối cùng phải đối mặt với sự hủy diệt vì cãi lời.
J371. Dighitikosala Jātaka -- Nuôi dưỡng soán giận chỉ gây ra đau khổ, và từ bi chính là chìa khóa để chấm dứt hận thù.
Tóm tắt: Hai nhóm nhà sư tranh cãi về một vấn đề giới luật, và mặc dù bị Đức Phật khiển trách, họ vẫn tiếp tục tranh cãi. Đức Phật sau đó kể câu chuyện về một hoàng tử có cha mẹ bị một vị vua ngoại bang giết hại. Sau đó, khi hoàng tử có cơ hội giết kẻ thù, chàng nhớ lại lời dạy của cha mình và quyết định tha thứ cho kẻ giết cha mình.
J361. Vannaroha Jātaka -- Người trí tuệ sống chung với nhau trong hòa bình.
Tóm tắt: Một cư sĩ phục vụ hai vị đại đệ tử cố gắng xúi giục họ chống lại nhau, nhưng thất bại. Đức Phật sau đó kể một câu chuyện về một con chó rừng cố gắng phá vỡ tình bạn giữa một con sư tử và một con cọp, nhưng đã bị đuổi đi khi chúng phát hiện ra âm mưu của nó.
Ca khúc mở đầu “Đường vào tình yêu, có trăm lần vui, có vạn lần sầu…” đã thể hiện phần nào tâm trạng của mối “tình buồn muôn thuở” giữa đôi trai gái trong trại tù – nàng Stacy và chàng Rick – mỗi người bị nhốt trong một xà lim riêng biệt, cùng phạm tội buôn bán ma túy, chờ ngày ra tòa.
Một cuốn phim tài liệu trên Netflix vừa gợi dậy lớp bụi ký ức phủ lên một trong những hình ảnh ám ảnh nhất của cuộc chiến Việt Nam: cô bé trần truồng chạy khóc giữa lằn lửa napalm, bức ảnh từng đoạt giải Pulitzer và được xem như lời chứng về nỗi đau của cả một thế hệ. Từ nhiều thập niên, thế giới quen đọc dòng chữ ghi công Nick Út, phóng viên ảnh của AP. The Stringer lại nói một câu khác: rằng người bấm máy thật sự hôm ấy trên con đường ở Trảng Bàng là Nguyễn Thành Nghệ, một cộng tác viên ít tên tuổi, người đứng lẫn trong khói lửa và tin rằng mình đã ghi được “tấm hình của đời mình” rồi lặng lẽ rời khỏi nghề.
William Shakespeare và Anne Hathaway thành vợ chồng vào năm 1582. Chàng mới mười tám tuổi, nàng hai mươi sáu và đang mang thai. Một năm sau, Susanna ra đời. Đến năm 1585, cặp song sinh Judith và Hamnet xuất hiện, khiến căn nhà nhỏ ở Stratford-upon-Avon đầy thêm tiếng trẻ. Trong khi Anne ở lại quê chăm con và giữ nếp nhà, Shakespeare phần lớn thời gian sống giữa London—cách Stratford gần trăm dặm—nơi ông theo đuổi sân khấu và chữ nghĩa. Những năm tháng ấy, ông vẫn đều đặn đi về, nhưng cuộc sống gia đình đa phần đặt trên vai Anne.
Trung tâm Thực tập Chánh Niệm miền Nam California SoCal MPC tại Quận Cam năm nay lại tổ chức một khóa học cho đại chúng, trong zoom, theo ngày giờ ghi dưới đây. Năm ngoái họ rất thành công khi làm khóa học online về liên hệ giữa cha mẹ và các con em tuổi mới lớn (Teenagers). Hơn một trăm người tham dự, từ nhiều địa phương khác nhau (kể cả Việt Nam), Học viên đã tìm được các giải pháp để có thể giúp con trẻ trong hòa ái.
Hội Văn Học Nghệ Thuật Việt Mỹ (VAALA) hân hạnh giới thiệu cuộc triển lãm “On Refuge: 50 Years of Recomposition” (“Nơi Tị Nạm: 50 Năm Tái Tạo”), nhằm kỷ niệm 50 năm cộng đồng người Mỹ gốc Việt. Triển lãm diễn ra từ ngày 4 đến 24 tháng 10 năm 2025 tại Orange County Center for Contemporary Art - OCCCA (Trung tâm Nghệ thuật Đương đại Quận Cam), quy tụ 13 nghệ sĩ Việt Nam thuộc thế hệ 1.5 và thế hệ thứ 2 với các tác phẩm khám phá bản sắc Việt vốn không ngừng tiến hóa tại Hoa Kỳ.
Copyright © 2025 vietbao.com All rights reserved 