Quán trọ là cõi tạm thế gian. Nẻo về là Niết-bàn lộ. Từ quán trọ đến Niết-bàn, nói xa thì muôn trùng vạn dặm của ba A-tăng-kỳ kiếp, mà nói gần thì chỉ cách nhau trong đường tơ kẽ tóc của một móng tâm. Tâm khởi động thì ở quán trọ. Tâm tịch lặng thì là Niết-bàn. Khi khởi tâm “nhớ nửa cung đàn” thì đang ở quán trọ. Nhưng hãy để ý chữ “nửa cung đàn” là cách ẩn dụ của nhà thơ Tuệ Sỹ. Nó diễn bày một cách tinh tế cảm thức siêu thoát của nhà thơ. Nhớ trọn cung đàn thì đó là thứ nhớ nhung bị vướng lụy của tình cảm phàm tình. Nhớ “nửa cung đàn” thì đó chỉ là dư âm lướt nhẹ qua tâm hồn rỗng lặng như cánh chim bay qua bầu trời xanh không để lại dấu vết gì. Thầy Tuệ Sỹ là người nghệ sĩ siêu thoát, như có lần nhà bình luận văn học Đặng Tiến đã viết về thơ của Thầy trong bài “Âm trầm Tuệ Sỹ”:“Thơ bao giờ cũng phản ảnh ba tính cách: môi trường xã hội trong lịch sử; ngôn ngữ trong những biến chuyển với thời đại; và tác giả, qua đời sống hàng ngày;
BÀI MỚI
Với lòng kính cẩn và tri ân, xin được cùng hướng về vị Thầy chung của chúng ta: Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ, người đã một đời cống hiến cho sự nghiệp văn hoá, giáo dục và sự tồn vong của Chánh Pháp. Người là bậc Cao tăng, Thạc đức của Phật giáo Việt Nam. Người là hiện thân của Bồ-đề nguyện và Bồ-đề hành. Người là bậc Đại sĩ, bằng bi nguyện và hùng lực đã giữ vững con thuyền Đạo pháp trong lòng Dân tộc. Từ thuở thiếu thời, Người đã bộc lộ tài hoa, cốt cách và phẩm hạnh cao quý của Sa môn. Tuổi ba mươi đã phải khép lại những trang cảo thơm, lên rừng xuống biển, chịu lênh đênh cùng vận nước thăng trầm. Bản án tử hình không khiến Người dao động tâm tư, chỉ làm sáng thêm tinh thần “uy vũ bất năng khuất”. Tù đày và quản thúc không thể thay đổi được một người đã quyết tâm sống trọn vẹn với những giá trị mình đã lựa chọn.
Nói đến thi ca “một thời” của Thầy thì khả năng nào để nói, chữ nghĩa nào để diễn đạt, và tư tưởng – tình cảm nào để thấu ý thơ. Thôi thì mình nói bằng tấm lòng chân thành, bằng chút ân tình quý kính mà Thầy trò một thời học tập, làm việc bên nhau. Do vậy, xin đừng bông đùa chữ nghĩa mà thất lễ. Tản mạn thi ca, người viết muốn nói đến vài ý thơ của Thầy đã rơi rớt đâu đó, ẩn núp dưới rặng chân mây, bên bờ vực thẳm, hay như là ủ mình nơi “không xứ” vượt thoát tử sinh của bậc Đại sĩ, mà hòa quyện với đời một thứ tình cảm thâm trầm, da diết của thi nhân.
Quán trọ là cõi tạm thế gian. Nẻo về là Niết-bàn lộ. Từ quán trọ đến Niết-bàn, nói xa thì muôn trùng vạn dặm của ba A-tăng-kỳ kiếp, mà nói gần thì chỉ cách nhau trong đường tơ kẽ tóc của một móng tâm. Tâm khởi động thì ở quán trọ. Tâm tịch lặng thì là Niết-bàn. Khi khởi tâm “nhớ nửa cung đàn” thì đang ở quán trọ. Nhưng hãy để ý chữ “nửa cung đàn” là cách ẩn dụ của nhà thơ Tuệ Sỹ. Nó diễn bày một cách tinh tế cảm thức siêu thoát của nhà thơ. Nhớ trọn cung đàn thì đó là thứ nhớ nhung bị vướng lụy của tình cảm phàm tình. Nhớ “nửa cung đàn” thì đó chỉ là dư âm lướt nhẹ qua tâm hồn rỗng lặng như cánh chim bay qua bầu trời xanh không để lại dấu vết gì. Thầy Tuệ Sỹ là người nghệ sĩ siêu thoát, như có lần nhà bình luận văn học Đặng Tiến đã viết về thơ của Thầy trong bài “Âm trầm Tuệ Sỹ”:“Thơ bao giờ cũng phản ảnh ba tính cách: môi trường xã hội trong lịch sử; ngôn ngữ trong những biến chuyển với thời đại; và tác giả, qua đời sống hàng ngày;
LTS: Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ (1945-2023) là một học giả, nhà văn, nhà thơ, nhà phiên dịch Tam Tạng Kinh điển Phật Giáo của Việt Nam trong thời hiện đại. Thầy đã xuất bản hàng chục tác phẩm về Phật học, văn học và triết học.
Thầy viên tịch vào ngày 24/11/2023 tại Chùa Phật Ân, Đồng Nai, Việt Nam. Việt Báo xin dành số báo đặc biệt kỳ này để tưởng niệm hai năm ngày Thầy viên tịch và cũng để tỏ lòng tri ân những đóng góp của Thầy cho nền văn hóa và văn học của Dân Tộc và Phật Giáo Việt Nam.
Những người phụ nữ tay cầm tấm ảnh của họ thưở thiếu thời giơ cao trước House Triangle của Capitol vài ngày trước nay bước vào cánh gà, nhường chỗ cho phân đoạn khác, diễn viên khác trong vở diễn chính trị căng thẳng và máu lửa. Lẽ ra, vai diễn của họ không nên có trong chương này, hồi này. Lẽ ra nó đã kết thúc từ vài thập niên trước. Nhưng giờ đây họ chấp nhận quay trở lại sân khấu kịch trường của Điện Capitol, mở lại mức bàn bi kịch của mấy mươi năm trước. Có người trong số họ, chấp nhận sẽ trở thành “điểm tựa” cho dân biểu MAGA Marjorie Taylor Greene nếu bà đứng trước Quốc Hội, đọc to, rõ tất cả cái tên có trong hồ sơ Epstein. Bi kịch trở thành bi hài kịch.
LTS: Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ (1945-2023) là một học giả, nhà văn, nhà thơ, nhà phiên dịch Tam Tạng Kinh điển Phật Giáo của Việt Nam trong thời hiện đại. Thầy đã xuất bản hàng chục tác phẩm về Phật học, văn học và triết học.
Thầy viên tịch vào ngày 24/11/2023 tại Chùa Phật Ân, Đồng Nai, Việt Nam. Việt Báo xin dành số báo đặc biệt kỳ này để tưởng niệm hai năm ngày Thầy viên tịch và cũng để tỏ lòng tri ân những đóng góp của Thầy cho nền văn hóa và văn học của Dân Tộc và Phật Giáo Việt Nam.
Thiên Lý Độc Hành, là tựa một tập thơ của Thầy, và cũng là bốn chữ được viết treo trên hương án của Thầy tại chùa Phật Ân, huyện Long Thành, nơi Thầy ở vào những năm tháng cuối đời. Thiên lý độc hành, hình ảnh biểu trưng nhất về Thầy Tuệ Sỹ, muôn dặm cô lữ dằng dặc nỗi ưu tư phận nhà vận nước…Và, khó làm sao để tường tận cái chấp chới của vạt áo tỳ khưu đẫm ánh trăng đêm, thấp thoáng ẩn hiện Người và cõi thơ tịnh tĩnh. Từ núi lạnh đến biển im muôn thuở/ Đỉnh đá này và hạt muối đó chưa tan...
Hỏi, tại sao, vì đâu, lòng muối kiên định... để bất khuất chưa tan?
Ngay chính cái tên “Tôi, Không Là Của Ai” đã là một tiếng kêu vừa thẳng thắn, vừa đau đớn. Tôi không là của ai trong cuộc đời này. Tôi không là con của cha tôi. Nhà văn, ký giả Amy Wallace từng lên tiếng, Virginia cũng từng bị chính cha mình ức hiếp khi cô 7 tuổi. Cô khước từ cái quyền sở hữu của những kẻ đã lạm dụng mình. Cô bị khước từ quyền được sống và được làm người, dù đó là những ngày hạnh phúc muộn màng của hơn 20 năm sau ngày cô thoát khỏi Jeffrey Epstein và Ghislaine Maxwell.
Khi Virginia viết cuốn tự truyện này là lúc cô đã được hưởng 22 năm tự do. Tự do khỏi Epstein, Maxwell, đường dây mua bán tình dục trẻ em mà cô là một trong những nô lệ tình dục của Epstein. Hai mươi hai năm đó, cô tự thú, “không dễ dàng chút nào.”
Không bao giờ có vết thương nào không để lại vết sẹo. Không bao giờ có sự hồi phục nào không để lại trầm tích.
Trump tắt CNN lúc ba giờ sáng. Không phải vì tức giận, mà vì ông vừa nảy ra ý tưởng điên rồ nhất đời mình. “Alexa, triệu tập Washington.” Câu lệnh vang lên trong bóng tối Phòng Bầu Dục như tiếng thần chú của một pháp sư già gọi linh hồn của quá khứ về để chứng minh rằng mình vẫn còn đúng. Thanksgiving năm nay, ông sẽ không ăn gà tây thật. Ông sẽ ăn ký ức. Phòng Bầu Dục rực ánh xanh lam – thứ ánh sáng lạnh của công nghệ và tự mãn. Trên bàn, con gà tây hologram vàng óng, chín hoàn hảo, không mùi, không khói, không có thịt thật. Một con gà tây ảo cho thời đại ai cũng sợ máu thật. Mọi thứ được lập trình để hoàn hảo: bàn tiệc dài, ly rượu đầy, bốn vị lập quốc hiện ra – George Washington, Benjamin Franklin, Thomas Jefferson, James Madison – được tái tạo bằng toàn bộ diễn văn, thư từ, và những câu họ chưa bao giờ nói. Bốn AI hoàn hảo.
Hội nghị khí hậu Liên Hiệp Quốc lần thứ ba mươi COP30 ở Belém, diễn ra trong bầu khí quyển nặng trĩu: trái đất nóng dần, còn các cường quốc vẫn cãi nhau về “mục tiêu” và “cam kết”. Biểu mức phát thải, phần trăm, hạn kỳ — tất cả lặp lại như những mùa họp cũ. Nhưng đằng sau lớp từ ngữ sáo rỗng ấy, trật tự năng lượng của thế giới đã chuyển hướng. Cái trục quyền lực của thời đại đã dời khỏi phương Tây. Từ Tô Châu đến Quảng Đông, những nhà máy nối dài đã âm thầm định giá tương lai của mặt trời và gió. Trung Quốc không nói nhiều. Họ làm. Đến cuối năm 2024, Bắc Kinh vượt sớm mục tiêu 2030, đạt hơn một ngàn bốn trăm gigawatt gió và mặt trời — gấp bốn lần toàn Liên hiệp Âu châu. Tám phần mười chuỗi cung ứng quang điện nằm trong lãnh thổ của họ. Pin và xa điện xuất khẩu hàng chục tỉ Mỹ kim, kéo giá năng lượng sạch xuống một mức không còn cần trợ cấp.
Có những ký ức không cần ai nhắc lại; chỉ cần tiếng động giữa đêm là đủ làm người ta giật mình. Người Việt miền Nam sau 1975 không xa lạ gì với tiếng đập cửa khi công an xông vào bắt bớ. Không cần lý do. Không cần giấy tờ. Những người bị lôi đi “làm việc” biệt tăm không ngày về. Cả nước hiểu rằng luật pháp không để bảo vệ ai; mà là công cụ người cộng sản dùng để gán mác những ai “có tội với Đảng và nhân dân”.
Tôi học được cụm động từ “đi lăng quăng” của bố Sỹ vào những ngày còn học tiểu học. Sau giờ tan trường hay vào cuối tuần, thỉnh thoảng bố lại hỏi mấy thằng con trai: “Có đi lăng quăng không?” Dĩ nhiên là có rồi! Ngồi ở thùng xe phía sau chiếc Daihatsu, chúng tôi theo bố đi giao sách ở những tiệm sách, sạp báo ở trung tâm Sài Gòn. Cũng có khi chỉ là ra một công viên, chúng tôi được chạy nhảy, trong khi bố ngồi trên xe viết lách. Không rõ có bao nhiêu tác phẩm của Doãn Quốc Sỹ được viết trong hoàn cảnh này. Rồi cụm từ “đi lăng quăng” trở lại sau gần một nửa thế kỷ. Ở căn nhà Lampson thành phố Garden Grove, mỗi chiều tôi đi làm về ghé qua, bố đã ngồi đợi trước cửa. Thấy tôi đến, bố hỏi ngay: “Có đi lăng quăng không?” Thế là hai bố con bắt đầu hành trình “lăng quăng” đúng nghĩa, qua những khu dân cư ở gần nhà. Đi không có phải là để đến một nơi chốn nào đó. Đi chỉ để mà đi, để hai bố con có thì giờ ngồi bên nhau trò chuyện. 50 năm trước, bố chở con đi; 50 năm sau đổi ngược lại.
"Kỳ thực, ngày nay đa số người ta không đọc sách nữa, mà chỉ liếc nhìn trên mạng những thông tin trong vài phút đồng hồ rảnh rỗi hiếm hoi, và những thông tin ấy cũng chỉ lưu lại trong bộ nhớ không quá vài sát-na. Xu hướng của thời đại là thế. Cuộc sống càng hiện đại tân tiến, con người càng tất bật vội vàng, càng chóng lãng quên, một nghịch lý hết thuốc chữa của đời sống." Đoạn văn này được trích từ Lời ngỏ cuốn tạp luận "Theo dấu thư hương" đầu tiên của nhà văn Trịnh Y Thư. Trong thời đại mà sự tiện lợi có thể đạt đến mức "AI" trong nhiều lãnh vực bao gồm cả sáng tác nhạc, và có thể một ngày nào đó, phải chăng con người không cần viết thư tay bày tỏ tình cảm bằng cảm xúc tự nhiên từ trái tim vì đã có "AI"???
Tôi học được cụm động từ “đi lăng quăng” của bố Sỹ vào những ngày còn học tiểu học. Sau giờ tan trường hay vào cuối tuần, thỉnh thoảng bố lại hỏi mấy thằng con trai: “Có đi lăng quăng không?” Dĩ nhiên là có rồi! Ngồi ở thùng xe phía sau chiếc Daihatsu, chúng tôi theo bố đi giao sách ở những tiệm sách, sạp báo ở trung tâm Sài Gòn. Cũng có khi chỉ là ra một công viên, chúng tôi được chạy nhảy, trong khi bố ngồi trên xe viết lách. Không rõ có bao nhiêu tác phẩm của Doãn Quốc Sỹ được viết trong hoàn cảnh này. Rồi cụm từ “đi lăng quăng” trở lại sau gần một nửa thế kỷ. Ở căn nhà Lampson thành phố Garden Grove, mỗi chiều tôi đi làm về ghé qua, bố đã ngồi đợi trước cửa. Thấy tôi đến, bố hỏi ngay: “Có đi lăng quăng không?” Thế là hai bố con bắt đầu hành trình “lăng quăng” đúng nghĩa, qua những khu dân cư ở gần nhà. Đi không có phải là để đến một nơi chốn nào đó. Đi chỉ để mà đi, để hai bố con có thì giờ ngồi bên nhau trò chuyện. 50 năm trước, bố chở con đi; 50 năm sau đổi ngược lại.
Thiên Lý Độc Hành, là tựa một tập thơ của Thầy, và cũng là bốn chữ được viết treo trên hương án của Thầy tại chùa Phật Ân, huyện Long Thành, nơi Thầy ở vào những năm tháng cuối đời. Thiên lý độc hành, hình ảnh biểu trưng nhất về Thầy Tuệ Sỹ, muôn dặm cô lữ dằng dặc nỗi ưu tư phận nhà vận nước…Và, khó làm sao để tường tận cái chấp chới của vạt áo tỳ khưu đẫm ánh trăng đêm, thấp thoáng ẩn hiện Người và cõi thơ tịnh tĩnh. Từ núi lạnh đến biển im muôn thuở/ Đỉnh đá này và hạt muối đó chưa tan...
Hỏi, tại sao, vì đâu, lòng muối kiên định... để bất khuất chưa tan?
"Kỳ thực, ngày nay đa số người ta không đọc sách nữa, mà chỉ liếc nhìn trên mạng những thông tin trong vài phút đồng hồ rảnh rỗi hiếm hoi, và những thông tin ấy cũng chỉ lưu lại trong bộ nhớ không quá vài sát-na. Xu hướng của thời đại là thế. Cuộc sống càng hiện đại tân tiến, con người càng tất bật vội vàng, càng chóng lãng quên, một nghịch lý hết thuốc chữa của đời sống." Đoạn văn này được trích từ Lời ngỏ cuốn tạp luận "Theo dấu thư hương" đầu tiên của nhà văn Trịnh Y Thư. Trong thời đại mà sự tiện lợi có thể đạt đến mức "AI" trong nhiều lãnh vực bao gồm cả sáng tác nhạc, và có thể một ngày nào đó, phải chăng con người không cần viết thư tay bày tỏ tình cảm bằng cảm xúc tự nhiên từ trái tim vì đã có "AI"???
Ngay chính cái tên “Tôi, Không Là Của Ai” đã là một tiếng kêu vừa thẳng thắn, vừa đau đớn. Tôi không là của ai trong cuộc đời này. Tôi không là con của cha tôi. Nhà văn, ký giả Amy Wallace từng lên tiếng, Virginia cũng từng bị chính cha mình ức hiếp khi cô 7 tuổi. Cô khước từ cái quyền sở hữu của những kẻ đã lạm dụng mình. Cô bị khước từ quyền được sống và được làm người, dù đó là những ngày hạnh phúc muộn màng của hơn 20 năm sau ngày cô thoát khỏi Jeffrey Epstein và Ghislaine Maxwell.
Khi Virginia viết cuốn tự truyện này là lúc cô đã được hưởng 22 năm tự do. Tự do khỏi Epstein, Maxwell, đường dây mua bán tình dục trẻ em mà cô là một trong những nô lệ tình dục của Epstein. Hai mươi hai năm đó, cô tự thú, “không dễ dàng chút nào.”
Không bao giờ có vết thương nào không để lại vết sẹo. Không bao giờ có sự hồi phục nào không để lại trầm tích.
Khi nói tới những dòng thơ không bao giờ chết, nơi đây chúng ta chỉ muốn nói rằng có những dòng chữ sẽ vẫn được lưu giữ trong ký ức một dân tộc, bất kể là những trận mưa bom, đạn, mìn, đại bác không ngừng bắn vào họ. Và ngay cả khi những tập thơ, các trang giấy có bị đốt ra tro, những dòng thơ đó sẽ vẫn được lưu truyền từ đời này sang đời kia của một dân tộc, nếu họ còn sống sót. Chúng ta may mắn sống trong thời đại của điện thoại thông minh và Internet, nên được nhìn thấy những hình ảnh, đoạn phim, được nghe những tiếng kêu đau đớn từ dưới những đống gạch vụ, và được đọc những đoạn thơ ngắn được gửi ra rất vội từ những người sống sót sau các trận thảm sát. Thế giới này đầy những trận mưa tội ác, từ thảm sát Ukraine tới gạch vụn Gaza...
Những người phụ nữ tay cầm tấm ảnh của họ thưở thiếu thời giơ cao trước House Triangle của Capitol vài ngày trước nay bước vào cánh gà, nhường chỗ cho phân đoạn khác, diễn viên khác trong vở diễn chính trị căng thẳng và máu lửa. Lẽ ra, vai diễn của họ không nên có trong chương này, hồi này. Lẽ ra nó đã kết thúc từ vài thập niên trước. Nhưng giờ đây họ chấp nhận quay trở lại sân khấu kịch trường của Điện Capitol, mở lại mức bàn bi kịch của mấy mươi năm trước. Có người trong số họ, chấp nhận sẽ trở thành “điểm tựa” cho dân biểu MAGA Marjorie Taylor Greene nếu bà đứng trước Quốc Hội, đọc to, rõ tất cả cái tên có trong hồ sơ Epstein. Bi kịch trở thành bi hài kịch.
“Di sản, còn có thể mang hình thức phi vật thể của lối nghĩ, lối sống, lối hành động, mà con người miền Nam khi xưa đã được trau dồi, hun đúc qua tinh thần của thể chế, của một nền dân chủ hiến định. Chính con người, chính cộng đồng xã hội mới là trung tâm và cũng là cội nguồn lẫn mục đích của mọi bản hiến pháp.” – Hải Sa, “Ngót 60 năm từ một khế ước nhân quyền dang dở,” trang 56
Cùng với tin tạp chí Luật Khoa vừa được đề cử giải thưởng Tự Do Báo Chí năm 2025 của Tổ chức Phóng viên Không Biên giới, ban chủ trương trong một thư tới độc giả vào cuối tháng 10 đồng thời thông báo việc phát hành ấn bản đặc biệt với chủ đề “70 Năm Việt Nam Cộng Hòa – Chân Dung & Di Sản” gồm 86 trang, với 14 bài vẽ lại hành trình từ ra đời tới bị bức tử của nền dân chủ duy nhất của Việt Nam và di sản của thể chế yểu mệnh này để lại.
Bài này nhằm điểm qua nội dung của ấn bản đặc biệt này, và sẽ chú trọng vào một bài đã gợi nơi người viết một suy tư sâu sắc.
Chúng ta vẫn hay nghe rằng uống nhiều rượu bia sẽ làm tăng huyết áp và có hại cho gan. Nhưng một nghiên cứu mới vừa hé lộ thêm một điều đáng lo: rượu bia còn có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho não bộ, gây ra các cơn tai biến mạch máu não loại chảy máu (hemorrhagic strokes) chết người. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Neurology, những người uống hơn ba ly rượu bia mỗi ngày có cơ nguy bị xuất huyết não sớm hơn 11 năm so với người không uống hoặc chỉ uống ít. Không chỉ vậy, các ca xuất huyết này còn nghiêm trọng hơn, gây tổn thương lớn hơn cho não và tỷ lệ tử vong cũng cao hơn.
Hội Đồng Hương Quảng Nam Đà Nẵng do Giáo Sư Đoàn Ngọc Đa làm Hội Trưởng cùng các thành viên trong Ban Chấp Hành, Ban Cố Vấn sau nhiều phiên họp đã đứng ra vận động với đại diện các trường Trung Học Quảng Nam, Quảng Tín, Đà Nẵng và thân hữu tổ chức ngày Hội Ngộ Liên Trường 2025, đây cũng là dịp để tưởng niệm 50 năm sau biến cố 30 tháng 4 năm 1975.
Ngay chính cái tên “Tôi, Không Là Của Ai” đã là một tiếng kêu vừa thẳng thắn, vừa đau đớn. Tôi không là của ai trong cuộc đời này. Tôi không là con của cha tôi. Nhà văn, ký giả Amy Wallace từng lên tiếng, Virginia cũng từng bị chính cha mình ức hiếp khi cô 7 tuổi. Cô khước từ cái quyền sở hữu của những kẻ đã lạm dụng mình. Cô bị khước từ quyền được sống và được làm người, dù đó là những ngày hạnh phúc muộn màng của hơn 20 năm sau ngày cô thoát khỏi Jeffrey Epstein và Ghislaine Maxwell.
Khi Virginia viết cuốn tự truyện này là lúc cô đã được hưởng 22 năm tự do. Tự do khỏi Epstein, Maxwell, đường dây mua bán tình dục trẻ em mà cô là một trong những nô lệ tình dục của Epstein. Hai mươi hai năm đó, cô tự thú, “không dễ dàng chút nào.”
Không bao giờ có vết thương nào không để lại vết sẹo. Không bao giờ có sự hồi phục nào không để lại trầm tích.
Bản giảo nghiệm ghi rõ: anh chết trong tư thế treo cổ, tay chân bị trói quặt ra sau bằng vải. Không có dấu hiệu chống cự. Luật sư của gia đình, David B. Rankin, nói tư thế này “đáng nghi ngờ” và chỉ ra rằng trung tâm để Ge rời phòng, tự chuẩn bị dây và chết mà không ai phát giác. Ông nộp đơn kiện FOIA tại tòa liên bang Quận Nam New York nhằm buộc Bộ Nội An và ICE phải cung cấp toàn bộ hồ sơ.
50 năm sau và thêm 8 đời tổng thống Mỹ, tuy Việt Nam nay không còn là quan tâm của đại đa số quần chúng như thời chiến tranh, nhưng một nước Việt Nam thống nhất về địa lý vẫn nằm trong chiến lược của Mỹ và vẫn được các nhà nghiên cứu về chính trị, sử, xã hội, kinh tế, quốc phòng và những nhà hoạt động môi trường, xã hội dân sự, những người tranh đấu cho dân chủ, nhân quyền quan tâm vì những vấn đề tồn đọng sau chiến tranh và các chính sách của Hà Nội.
Những chủ đề liên quan đã được trình bày trong một hội nghị quốc tế tổ chức vào hai ngày 18 và 19/9/2025 tại Đại học U.C. Berkeley với sự tham dự của nhiều học giả, nghiên cứu sinh từ các đại học Hoa Kỳ, Việt Nam, Singapore, Pháp; cùng các cựu lãnh đạo, phóng viên, nhà hoạt động.
VIẾT VỀ NƯỚC MỸ
Tôi đến với “Viết Về Nước Mỹ “muộn màng, khi tóc đã điểm bạc, khi đã đi quá nửa đời người và khi trái tim tưởng chừng như đã chai mòn trong cuộc sống bận rộn, bôn ba nơi xứ người. Thế mà chính nơi đất khách này, giữa những mùa thu lá rụng của Silicon Valley, tôi lại tìm thấy một lối đi mới - con đường của chữ nghĩa, của ký ức, của hoài niệm và của những điều không thể nào quên.
Cuối tuần vừa rồi, gia đình tôi lại đưa cậu con trai trở về khuôn viên Đại học James Madison, sau gần một tuần nghỉ lễ mùa thu. Con đường I-64 hướng Tây vẫn đẹp như thuở nào. Những triền đồi nhuộm vàng, đỏ, cam… đủ mọi sắc lá của buổi đầu thu, rực rỡ và lãng đãng trong nắng dịu. Tôi vẫn yêu con đường này, như đã yêu từ lần đầu khi đi qua, cách đây đã hai mươi sáu năm. Ký ức bỗng ùa về như gió thu chạm khẽ vai áo. Hồi đó, tôi chỉ là một cậu sinh viên năm thứ hai xa nhà. Cũng vào một kỳ nghỉ lễ, anh bạn Mai Thọ Triều rủ tôi về nhà anh ở Roanoke chơi. Đó là lần đầu tiên tôi biết đến cung đường I-64W rồi I-81S, và cũng là lần đầu tiên tôi đến Roanoke. Từ dạo ấy, tôi yêu thành phố nhỏ nằm giữa lòng núi ấy, và đã từng viết về nó trong bài tùy bút "Roanoke, (Virginia) và Buổi Chiều Gió Lộng."
Cứ đến gần cuối năm thì hầu hết nhân viên sở làm nào cũng đều thi nhau bứt tóc bứt tai viết ra “chỉ tiêu” cho năm mới, chúng phải hấp dẫn hơn năm cũ, và phải khớp với dự án phát triển của công ty. Mỗi người mình khi sang tuổi mới chắc cũng làm tương tự: sẽ lên danh sách cho mình vài “món quà” để cố gắng đạt đến. Thêm một chiếc xe hay thêm một cái nhà? Nhẹ nhàng hơn là tập thêm một môn thể thao nào đó hoặc bỏ đi một thói quen không còn thích hợp? Giỏi hơn nữa là bớt ăn đường, bớt ăn mỡ, hoặc bớt đi shopping, bớt đi happy hour? Tập sống lành mạnh hơn, tập tiết kiệm…Hồi tháng trước, tôi đã thực hiện được mong ước viếng thăm Bhutan, đất nước nơi sự giàu mạnh được đo bằng chỉ số hạnh phúc của người dân. Sau một tuần thăm viếng những địa điểm đặc trưng và quan sát đời sống và văn hóa của người dân Bhutan,… tôi sang thăm Ấn Độ. Nơi đây vì sự phân chia giai cấp vẫn còn triệt để nên số lượng người nghèo khó và bệnh tật khá lớn, mạng sống thấy nhẹ như rơm…
Mùa hè nóng nực đã qua, mùa thu đến mang theo thời tiết ôn hòa mát mẻ khắp nơi. Tuy nhiên khí hậu tại các tiểu bang Hoa Kỳ không hoàn toàn giống nhau. Có nơi lạnh, lá cây thay màu từ xanh thành vàng cam hay đỏ. Nơi nào lạnh ít lá hãy còn xanh. Lá cây trên vùng núi thay màu sớm hơn ở các đô thị. Tại Vùng Fairfax, Virginia lá hãy còn xanh và tại Canada phần lớn lá đã thay màu. Các bạn bàn nhau từ mấy tháng trước, rủ đi Canada bằng du thuyền xem lá vàng, thật ra là để đổi không khí trong 10 ngày. Cả năm qua các bạn chưa đi xa. Trước kia khi mới nghỉ hưu các bạn thường đi viếng thăm nơi này nơi nọ bằng du thuyền, không đi đường bộ vì ngại chờ đợi ở phi trường đông đảo. Là những người cao niên, họp mặt được lúc nào thì vui lúc ấy. Chẳng biết ai sẽ ra đi trước và không bao giờ trở lại chỉ để thương nhớ cho người thân. Điều đó bình thường như lá vàng rơi rụng vào mùa thu.
Suốt tuần ni, bắt đầu từ ngày 27 tháng 10 đến chừ, tôi chỉ muốn lên mạng nhìn hình ảnh Huế lũ lụt và gọi điện thoại người chị tên Giang, nhưng rất khó khăn vì nhà bị cúp điện. Tôi nghe chị kể: Sau khi tôi gởi số tiền từ cô em chồng tên Tịnh Tâm cùng mấy chị em hùn phước về BS Đặng Nga và nhóm chị Nhuỵ (NTN) nhờ giúp bão lụt. Chị tôi đã đến nhà chị Nhuỵ và nhóm sắp xếp tiền vào phong bì 200k, bỏ sẵn sàng mỗi bao gồm bịch gạo 10 ký, thùng mì gói và vài thứ khác. Nhóm đã thuê xe và chuẩn bị lên đường vào ngày thứ hai 27 tháng 10 (đầu tuần) về làng Phong Điền tổ chức phát quà tại Chùa. Không ngờ tối đó mưa bão, đài loan báo tin tức hôm sau lụt sẽ vào Huế. Cả nhóm cancel chuyến đi thì trưa ngày đó nước vào nhà. Mức nước chảy cuồn cuộn lên thật nhanh cho đến tối. Cháu trai tôi bước xuống nhà nước ngập ngang cổ, còn những nhà thấp hơn thì xem như lấp đến mái nhà.
Thỉnh thoảng chúng tôi hay tới thăm ông niên trưởng Hải Quân của tôi. Ông đã gần 90 tuổi, mái tóc đã bạc trắng, bên khuôn mặt nhiều vết nhăn, đi đứng chậm chạp, nhưng ông vẫn minh mẫn, trí nhớ vẫn rành rẽ về những câu chuyện thời cuộc xa xưa, và hát vẫn rất hay. Lần thăm viếng vừa qua, ngồi nói chuyện với ông lâu hơn. Trong câu chuyện ông kể: “mình qua đây làm việc vất vả, mong ngày về hưu đưa vợ con đi du lịch cho biết đó biết đây, nhưng không thành, vì bà vợ bị tai biến mạch não khiến nửa người bị tê liệt phải ngồi xe lăn đã 25 năm qua, đi đâu cũng khó khăn”. Tôi bồi hồi xúc động, nhìn ông với tất cả sự cảm thông.
Cuộc sống này không có ai là hoàn hảo mà cũng không có cái gì là hoàn toàn, tất cả mọi sự vật trên đời này đều có khiếm khuyết và không vĩnh cửu. Chính vì thế nếu ai cố gắng đi tìm sự tuyệt đối, họ sẽ thất vọng. Câu thơ trên muốn nói lên ý tưởng, hãy chấp nhận và trân trọng những khiếm khuyết của nhau để chúng ta tới gần nhau hơn, hiểu nhau hơn. Nhà khoa học nổi tiếng Stephen Hawking còn đi xa hơn nữa, ông khẳng định „Nếu không có sự không hoàn hảo, cả bạn và tôi đều không tồn tại” ("Without imperfection, neither you nor I would exist."). Ông muốn nói sự „không hoàn hảo“ của vũ trụ, những giao động đột biến trong quá trình tiến hóa, những sai lệch trong định luật vật lý đã là những điều kiện để tạo nên sự sống trong đó có con người.
Suốt hơn nửa thế kỷ qua, Nghịch Lý Fermi (Fermi Paradox) luôn là một câu đố hóc búa ám ảnh giới thiên văn học. Nói một cách ngắn gọn, nghịch lý này đặt ra câu hỏi: Nếu vũ trụ đã gần 14 tỷ năm tuổi, một khoảng thời gian quá đủ để các nền văn minh tiên tiến, xã hội hiện đại, công nghệ cao phát triển và du hành giữa các vì sao, vậy thì tất cả họ đang ở đâu? Sao chưa có ai ghé qua Địa cầu để “chào một tiếng”?
ĐỜI SỐNG
Ở Hoa Kỳ, trong số hơn 42 triệu người đang nhận phúc lợi từ Chương Trình Tem Phiếu Thực Phẩm (SNAP), cứ 10 người thì có đến 4 người là trẻ em dưới 18 tuổi. Với nhiều gia đình, SNAP không chỉ là phúc lợi mà là chiếc phao cứu sinh giúp họ có thực phẩm hàng ngày, đảm bảo sức khỏe cho con em từ thuở thơ ấu đến khi trưởng thành. Nhưng kể từ đầu năm 2025, mọi thứ trở nên bấp bênh hơn bao giờ hết. Chương trình SNAP liên tục bị gián đoạn do chính phủ liên bang tê liệt, và gói dự luật thuế–chi tiêu do Tổng Thống Donald Trump ký ban hành ngày 4 tháng 7 lại tiếp tục cắt giảm thêm ngân sách SNAP.
- Mưa lũ, sạt lở đất 24 giờ qua: 12 người chết và mất tích. Hơn 120 vị trí đường Quốc lộ, tỉnh lộ tại nhiều tỉnh miền Trung bị ngập. Nha Trang chìm biển nước chưa từng có
- Panasonic: vượt mốc 5 triệu máy giặt xuất xưởng ở VN
- Tổng thống Pháp Macron: hy vọng hòa bình ở Ukraine sẽ có trước bầu cử tổng thống 2027 ở Pháp // Zelensky cảm ơn Pháp bán 100 máy bay chiến đấu Rafale và nhiều vũ khí khác
- Mùa Lễ từ ngày 27/11 tới 1/12/2025 sẽ có 82 triệu dân Mỹ đi du lịch, đông kỷ lục mới.
- Hơn 40.000 viên chức Đại học California (UC) đình công 2 ngày để đòi tăng lương.
- Hơn 40 nhà lập pháp Dân chủ: phải ngăn chận Trump bán các khoản nợ dân Mỹ vay thời sinh viên cho thị trường tư siết nợ.
- Trump: muốn gửi tiền quỹ y tế liên bang trực tiếp đến người dân để họ tự mua bảo hiểm y tế và thương lượng giá cả, khỏi quan trung gian.// Tiến sĩ Oz: Chính quyền Trump bàn gia hạn trợ giá bảo hiểm y tế ObamaCare.// Tỷ phú Mark Cuban: đưa tiền mặt cho dân tự mua bảo hiểm y tế sẽ nguy hơn, vì dân sẽ
Bạn hãy hình dung rằng thế giới này chỉ có ngôn ngữ nói, và không có chữ viết. Lúc đó, chung quanh chúng ta sẽ dày đặc các bức tường cách biệt ngôn ngữ dựng lên. Thế rồi, hãy hình dung sau khi có các phát minh ra chữ viết, lá bối, giấy, mực và rồi máy in... những bức tường ngăn cách đó từng lớp ngã xuống. Vai trò người dịch hiển lộ y hệt như các chiếc cầu nối để truyền thông. Từ đó, tôn giáo lan truyền tới nhiều nơi xa. Tuy nhiên, dịch là một chuyện cực kỳ gian nan.
Khi Đức Giáo Hoàng Leo XIV – vị giáo hoàng người Mỹ đầu tiên – hiếm hoi nhắc đến chính trị nội địa Hoa Kỳ, ngài đã gây xôn xao. Câu chuyện bắt đầu khi Tổng giáo phận Chicago định trao giải Thành tựu trọn đời cho Thượng nghị sĩ Dick Durbin, đại diện tiểu bang Illinois từ năm 1997, nhằm ghi nhận công trình của ông trong lãnh vực di dân. Một số tín hữu phản đối, cho rằng Durbin – người từng ủng hộ quyền phá thai hợp pháp – không xứng đáng được vinh danh. Cuối cùng, Durbin đã từ chối giải thưởng.
Chương trình Supplemental Nutrition Assistance Program (SNAP) – trợ cấp dinh dưỡng bổ sung – đã giúp người Mỹ thu nhập thấp mua thực phẩm suốt nhiều thập niên mà ít khi bị gián đoạn. Nhưng đến ngày 1 tháng 11 năm 2025, chính phủ liên bang bất ngờ ngưng giải ngân cho các tiểu bang, viện lý do chính phủ đóng cửa hơn một tháng trước đó. Sau nhiều phán quyết của toà án, chính quyền Trump cho biết sẽ phân phối một phần trong số 8 tỷ đô-la Mỹ mỗi tháng mà chương trình đáng lẽ phải chi. Ngày 6 tháng 11, một thẩm phán liên bang ra lệnh buộc chính phủ phải trả đầy đủ số tiền SNAP cho tháng 11.
- Mamdani: sẽ phone cho Trump để NYC không bị Trump trù dập
- Nghị viên NYC mời Netanyahu tới NYC vào tết tây 2026, thách Mamdani dám bắt
- Nhiều dân gốc Do thái bị bạn bè rầy vì bầu cho Mamdani làm thị trường NYC
- Thống đốc NY không giúp Mamdani vụ miễn phí xe buýt NYC
- 100 triệu đôla đổ vào bất động sản Florida khi hàng trăm ngàn người giàu NYC di tản để né thuế
- CEO của Bank of America muốn giúp Mamdani
Báo The Independent ghi rằng, theo một báo cáo mới, Bộ Tư pháp đã bị mất nhân sự dưới thời Tổng thống Donald Trump, với hàng ngàn luật sư rời đi và rất ít người được tuyển dụng để thay thế. Kể từ tháng 1, gần 5.500 nhân viên lâu năm của Bộ Tư pháp đã nghỉ việc, nhận tiền bồi thường hoặc bị sa thải, theo Justice Connection, một nhóm vận động bao gồm các cựu nhân viên của Bộ.
J371. Dighitikosala Jātaka -- Nuôi dưỡng soán giận chỉ gây ra đau khổ, và từ bi chính là chìa khóa để chấm dứt hận thù.
Tóm tắt: Hai nhóm nhà sư tranh cãi về một vấn đề giới luật, và mặc dù bị Đức Phật khiển trách, họ vẫn tiếp tục tranh cãi. Đức Phật sau đó kể câu chuyện về một hoàng tử có cha mẹ bị một vị vua ngoại bang giết hại. Sau đó, khi hoàng tử có cơ hội giết kẻ thù, chàng nhớ lại lời dạy của cha mình và quyết định tha thứ cho kẻ giết cha mình.
J361. Vannaroha Jātaka -- Người trí tuệ sống chung với nhau trong hòa bình.
Tóm tắt: Một cư sĩ phục vụ hai vị đại đệ tử cố gắng xúi giục họ chống lại nhau, nhưng thất bại. Đức Phật sau đó kể một câu chuyện về một con chó rừng cố gắng phá vỡ tình bạn giữa một con sư tử và một con cọp, nhưng đã bị đuổi đi khi chúng phát hiện ra âm mưu của nó.
Ca khúc mở đầu “Đường vào tình yêu, có trăm lần vui, có vạn lần sầu…” đã thể hiện phần nào tâm trạng của mối “tình buồn muôn thuở” giữa đôi trai gái trong trại tù – nàng Stacy và chàng Rick – mỗi người bị nhốt trong một xà lim riêng biệt, cùng phạm tội buôn bán ma túy, chờ ngày ra tòa.
J351. Manikundala Jātaka -- Mọi thứ đều thay đổi - niềm vui chuyển thành nỗi buồn, và cuộc sống luôn thay đổi và mất mát.
Tóm tắt: Một cận thần vô tội bị giam nhưng sau đó được nhà vua thả ra và tôn vinh. Đức Phật kể lại câu chuyện về một người đàn ông có liên quan đến cung điện Benares, người bị lưu đày và sau đó thuyết phục một vị vua nước ngoài tấn công đất nước cũ của mình. Thay vì gây ra cái chết của người khác, vua Benares đã chọn đầu hàng một cách tự nguyện. Cảm kích trước đức hạnh của ông, vị vua chiến thắng đã nhượng bộ và trả tự do cho ông.
J341. Kandari Jātaka -- Không chung thủy sẽ dẫn đến nhiều hậu quả.
Tóm tắt: Hoàng hậu Kinnarā, vợ của vua Kaṇḍari xứ Benares, ngoại tình với một người đàn ông tàn tật sống trên cây. Khi bị phát hiện, nhà vua muốn giết chết bà, nhưng vị sư của ông, Pañcālacaṇḍa, giải thích rằng hành vi này đơn giản là bản chất của phụ nữ, và lưu ý rằng ngay cả những phụ nữ trẻ trên thế gian cũng hành động tương tự.
J331. Kokalika Jātaka -- Vị Vua lắm lời và chú chim cu gáy (cuckoo) con
Tóm tắt: Nhà sư Kokālika trách mắng hai vị đại đệ tử, và vì lời nói bất xứng mà bị đọa vào địa ngục. Đức Phật kể câu chuyện về một con chim cu được một con quạ nuôi dưỡng nhưng lại bắt đầu hót khi còn trong tổ, dẫn đến cái chết của nó và bị ném xuống đất.
J321. Kutidusaka Jātaka -- Vị Sa-di Trẻ Đốt Lều Của Trưởng Lão
Tóm tắt: Một trong những sa di của Trưởng lão Mahākassapa nổi giận với thầy mình, cư xử tệ bạc, và cuối cùng đốt cháy túp lều của thầy trước khi rơi vào địa ngục. Đức Phật kể câu chuyện về một con khỉ, khi bị khiển trách vì những thiếu sót của mình, đã phá hỏng tổ chim.
J311. Pucimanda Jātaka -- Câu chuyện về Thần Cây Nimb
Tóm tắt: Khi một tên trộm nằm trên hiên nhà của Trưởng lão Moggallana (Mục Kiền Liên), ngài liền đuổi hắn đi khi những kẻ truy đuổi đến. Đức Phật kể một câu chuyện về việc thần cây Nimb, đã đuổi một tên trộm đi, vì sợ rằng cành cây sẽ bị chặt để đâm chết tên trộm, và đoạn hội thoại sau đó.
J301. Cullakalinga Jātaka -- Bốn ni sư khổ hạnh
Tóm tắt: Bốn nữ tu khổ hạnh đạo Kỳ Na đạt được chiến thắng tranh luận vang dội khắp nơi cho đến khi bị Trưởng lão Xá Lợi Phất đánh bại. Sau đó, họ quy y Tam Bảo và xin xuất gia. Đức Phật kể một câu chuyện về bốn cô gái trở thành nguyên nhân gây ra chiến tranh. Họ được đưa vào hậu cung của một vị vua đối địch, khiến vua cha phải chuẩn bị chiến đấu. Tuy nhiên, sau khi nghe Sakka nói rằng mình sẽ chiến thắng, ông đã thể hiện lòng dũng cảm bất chấp việc bị đối thủ đánh bại. Cuối cùng, ông đã đưa của hồi môn cho các con gái mình.
J281. Abbhantara Jātaka -- Món Cúng Dường Nước Xoài Ép
Tóm tắt: Mẹ của Rahula (La Hầu La) ngã bệnh sau khi xuất gia. Ngài La Hầu La hỏi nên làm gì, và bà xin nước ép xoài. Trưởng lão Sāriputta (Xá Lợi Phất) liền mang nước ép đến, và bà đã khỏi bệnh. Đức Phật kể một câu chuyện về một hoàng hậu xưa kia muốn có một quả "xoài giữa" và một con vẹt trung thành đã tìm được một quả cho bà.
J271. Udapana-Dusaka Jātaka -- Chó rừng và cái giếng linh thiêng
Tóm tắt: Một con chó rừng làm bẩn giếng nước nó uống và bị các sa di đuổi đi. Đức Phật kể lại một câu chuyện tương tự đã xảy ra trong một kiếp trước và Ngài đã khiển trách con chó rừng khi nó thú nhận rằng tổ tiên của nó đã từng hành xử như vậy.
J261. Paduma Jātaka -- Câu chuyện về cây của Ananda và người nói năng thông minh
Tóm tắt: Trưởng lão Ananda giúp một số nhà sư hái hoa sen để cúng dường cây Bồ Đề tại Sāvatthi. Đức Phật sau đó kể lại câu chuyện về một số người đã cố gắng lừa gạt người trông coi ao sen nhưng bị từ chối. Tuy nhiên, người nói thật đã được thưởng hoa.
J251. Samkappa Jātaka -- Câu chuyện về vị sư si tình
Tóm tắt: Một vị sư, khi nhìn thấy một người phụ nữ, đã trở nên say mê, muốn rời cuộc sống tu hành của mình. Đức Phật kể lại câu chuyện về một vị đạo sĩ thánh thiện, người đã bị cám dỗ và mất hết thần thông sau khi nhìn thấy hoàng hậu khỏa thân một ngày nọ. Vị đạo sĩ sau đó đã rời khỏi khu vườn của nhà vua và trở về dãy Himalaya, nơi ông đã lấy lại được thần thông.
J241. Sabbadatha Jātaka -- Chó Rừng Kiêu Ngạo và Câu Thần Chú Quyền Năng
Tóm tắt: Đề Bà Đạt Đa đã giành được danh tiếng và sự ủng hộ, nhưng không thể duy trì được. Đức Phật kể câu chuyện về một con chó rừng học được thần chú và chế ngự được muôn loài, nhưng lại bị chính lòng kiêu ngạo của hắn lừa gạt, khiến hắn bị diệt vong.
Trung tâm Thực tập Chánh Niệm miền Nam California SoCal MPC tại Quận Cam năm nay lại tổ chức một khóa học cho đại chúng, trong zoom, theo ngày giờ ghi dưới đây. Năm ngoái họ rất thành công khi làm khóa học online về liên hệ giữa cha mẹ và các con em tuổi mới lớn (Teenagers). Hơn một trăm người tham dự, từ nhiều địa phương khác nhau (kể cả Việt Nam), Học viên đã tìm được các giải pháp để có thể giúp con trẻ trong hòa ái.
Hội Văn Học Nghệ Thuật Việt Mỹ (VAALA) hân hạnh giới thiệu cuộc triển lãm “On Refuge: 50 Years of Recomposition” (“Nơi Tị Nạm: 50 Năm Tái Tạo”), nhằm kỷ niệm 50 năm cộng đồng người Mỹ gốc Việt. Triển lãm diễn ra từ ngày 4 đến 24 tháng 10 năm 2025 tại Orange County Center for Contemporary Art - OCCCA (Trung tâm Nghệ thuật Đương đại Quận Cam), quy tụ 13 nghệ sĩ Việt Nam thuộc thế hệ 1.5 và thế hệ thứ 2 với các tác phẩm khám phá bản sắc Việt vốn không ngừng tiến hóa tại Hoa Kỳ.
TinyTAN Happy Meal Magic Meetup đến Los Angeles 🎶 🍟
McDonald’s trân trọng mời bạn bước vào thế giới TinyTAN với sự kiện Happy Meal Magic Meetup tại Los Angeles, chào mừng ngày ra mắt Happy Meal TinyTAN mới. Chi tiết sự kiện:
● Thời gian: Thứ Bảy 27/9 – Chủ Nhật 28/9/2025
● Giờ: 11 giờ sáng – 7 giờ tối (giờ California)
● Địa điểm: NYA WEST, 1520 Wilcox Ave, Los Angeles, CA 90028
Để biết thêm chi tiết và ghi danh tham dự, xin vào: https://www.happymealmagicmeetup.com.
Buổi trình chiếu "Lật Mặt 8: Vòng Tay Nắng" (Face Off 8: Embrace Of Light) diễn ra vào tối 16 tháng 9 năm 2025, tại rạp chiếu phim Regal Irvine Spectrum. Cũng tại địa điểm này, vào năm ngoái, đạo diễn Lý Hải đã có mặt để giới thiệu bộ phim “Lật Mặt 7: Một Điều Ước”. Năm nay đứng bên cạnh phu nhân Minh Hà (cũng là nhà sản xuất phim), Lý Hải nói những lần ra mắt phim với khán giả Việt ở Nam California bao giờ cũng để lại một cảm giác đặc biệt, khó quên.
Copyright © 2025 vietbao.com All rights reserved 